مناظره حضرت رضا علیه السّلام با رأس الجالوت (عالم بزرگ یهودیان) در حضور مأمون

امام: ای رأس الجالوت، من از تو سؤال کنم یا تو سؤال مى‏ کنى؟

عصراسلام: رأس الجالوت: من سؤال مى‏ کنم و فقط دلیلی را قبول می کنم که یا از تورات باشد یا از انجیل و یا از زبور داود، یا صُحُف ابراهیم و موسى.
امام: دلیلی را از من نپذیر مگر اینکه از تورات به زبان موسى بن عِمران یا انجیل به زبان عیسى بن مریم و یا زبور به زبان داود باشد.
رأس الجالوت: از کجا نبوّت محمّد را ثابت می کنى؟
امام: موسی بن عِمران و عیسی بن مریم و داود ، خلیفه ی خدا در زمین به آن شهادت داده‌ اند!
رأس الجالوت: شهادت موسی بن عِمران را ثابت کن.
امام: آیا می‌دانی ای یهودی که موسی به بنی‌اسراییل وصیت نمود و گفت: «بزودی پیامبری از فرزندان برادران شما می‌آید، سخن او را بشنوید و کلامش را تصدیق کنید»، آیا برای بنی ‌اسراییل برادرانی جز فرزندان اسماعیل وجود دارد؟ و حتما می‌دانی اسراییل فرزند اسحاق و اسحاق برادر اسماعیل است و هر دو فرزندان ابراهیم‌ اند.
رأس الجالوت: درست است این سخن موسی است.
امام: آیا از برادران بنی‌اسراییل پیامبری غیر از محمد صلی الله علیه و آله و سلم آمده است؟
رأس الجالوت: نه.
امام: همین برای تو کافی نیست؟
رأس الجالوت: چرا، ولی دوست دارم صحت آن را از تورات بیاوری.
امام: آیا انکار می‌کنی که تورات می‌گوید نوری از طرف سینا آمد، و کوه ساعیر را روشن ساخت و از کوه فاران بر ما هویدا گشت؟
رأس الجالوت: این کلمات را می‌دانم اما تفسیرش را نمی¬دانم؟
امام: من برایت خواهم گفت، اما جمله ی نوری که از طرف سینا آمد، همان وحیی است که بر موسی علیه السلام در کوهِ طورِ سینا نازل شد و اما روشن شدن کوه ساعیر، همان کوهی است که در آنجا بر عیسی بن مریم علیه السلام وحی شد، و منظور از کوه فاران بر ما هویدا گشت، کوهی است از کوه های مکه که یک روز با مکه فاصله دارد و شَعْیای نبی علیه السلام طبق گفته تو و دوستانت در تورات گفته است : «دو سوار را می بینم که زمین برایشان می درخشد، یکی از آنان سوار بر دراز گوشی است و دیگری سوار بر شتر»، سوار بر دراز گوش کیست؟ و سوار بر شتر کیست ؟
رأس الجالوت: آنها را نمی شناسم، آن دو را معرفی کن .
امام: آنکه بر دراز گوش سوار است عیسی علیه السلام است و آنکه بر شتر سوار است محمد صلی الله علیه و آله و سلم است ، آیا این مطلب تورات را منکری ؟
رأس الجالوت: نه ، انکار نمی کنم.
امام: آیا حَیْقوق پیامبر را می شناسی ؟
رأس الجالوت: بله ، می شناسم .
امام: حَیْقوق چنین گفته و کتاب شما نیز همین مطلب را می گوید : خداوند از کوه فاران «بیان» را آورد و آسمان ها از تسبیح گفتن احمد و امتش پر شده است ، سپاهش را بر دریا و خشکی سوار می کند، بعد از خرابی بیت المقدس کتابی جدید برای ما می آورد، آیا به این مطلب ایمان داری ؟
رأس الجالوت: این مطلب را حَیْقوق نبی گفته است و ما منکر آن نیستیم.
امام: داود نیز در زبورش که آن را می‌خوانی می‌گوید : «خداوندا کسی را مبعوث کن که سنت را بعد از فَتْرَت احیا کند» آیا کسی را می شناسی جز محمد صلی الله علیه و آله و سلم که سنت را بعد از فَتْرَت احیا کرده باشد؟
رأس الجالوت: این سخن داود است و آن را قبول دارم و منکرش نیستم ولی چه مانعی دارد که این شخص عیسی بوده باشد و روزگار او همان فَتْرَت باشد ؟
امام: اشتباه می کنی ، چون عیسی هرگز با سنت تورات مخالف نبود و همواره آیین او را تایید می‌کرد تا آن هنگام که خداوند او را نزد خود بالا برد و در انجیل نیز آمده است که «پسر زن نیکوکار می رود و فارْقِلیطا بعد از او می‌آید و سنگینی ها و سختی ها را آسان کرده و همه چیز را برایتان تفسیر می‌کند و همانطورکه من برای او شهادت می دهم او نیز برای من شهادت می دهد ، من امثال را برای شما آوردم و او تأویل را برایتان خواهد آورد» . آیا به این مطلب در انجیل ایمان داری ؟
رأس الجالوت: بله .
امام: ای رأس الجالوت ، از تو سوالی درباره ی پیامبرت موسی بن عِمْران دارم؟
رأس الجالوت: بفرمایید .
امام: چه دلیلی بود که موسی نبوتش را با آن ثابت کرد؟
رأس الجالوت: او معجزاتی آورد که احدی از انبیای پیشین انجام نداده ‌اند.
امام: مثلا چه چیزی؟
رأس الجالوت: مثلا ، شکافتن دریا و تبدیل کردن عصا به مار و زدن بر سنگ و جاری شدن چشمه‌ها از آن، و خارج کردن دست درخشنده اش برای اطرافیان و نشانه هایی که دیگران قدرت بر انجام آن نداشتند .
امام: درست گفتی، اینها دلیل خوبی بر نبوت اوست و نشانه هایی آورد که دیگران قدرت بر انجام آن نداشتند؛ آیا پس هر کسی ادعای نبوت کند و دست به کاری زند که دیگران از انجام مثلِ آن ناتوان باشند ، تصدیق آن واجب نیست ؟!
رأس الجالوت: نه، زیرا موسی علیه السلام نظیر و مانند نداشت بخاطر قرب و منزلتش نزد خداوند، و هر کسی ادعای نبوت کند بر ما واجب نیست که به نبوت او اقرار کنیم، مگر کسی که همان معجزاتی را که موسی آورده، بیاورد.
امام: پس چگونه پیامبرانی را که قبل از موسی علیه السلام آمده اند را پذیرفته‌اید ، در حالی که نه دریا را شکافتند و نه دوازده چشمه ی آب از سنگ بیرون آوردند، نه ید بیضایی هم مانند موسی داشتند و نه عصایی به مار تبدیل کردند؟
رأس الجالوت: من گفتم هرگاه کسی برای اثبات نبوتش کاری انجام دهد که مردم از انجام مثل آن عاجز باشند باید پذیرفت، هرچند مثل معجزه‌ ی موسی نباشد.
امام: پس چه چیزی مانع توست از اینکه به عیسی بن مریم اقرار کنی ؟ با اینکه او مرده ها را زنده می ‌کرد و نابینا و بیماران صعب العلاج را شفا می ‌داد و از گِل، مجسمه ی پرنده ای می ساخت و در آن می دمید و آن مجسمه به اذن خدای تعالی پرنده ای می شد ؟
رأس الجالوت: می‌ گویند چنین کارهایی کرده ، ولی ما که ندیدیم!
امام: آیا معجزات موسی را با چشم خود دیده‌ای؟ آیا غیر اینست که افراد مُوَثَّق از یاران موسی خبر به کارهای او داده ‌اند؟
رأس الجالوت: چرا ، همینست.
امام: پس همینطور اخبار متواتر از معجزات عیسی بن مریم علیهما السلام رسیده است ، چرا موسی تصدیق می کنی و عیسی را تصدیق نمی کنی؟
(همهمه حضار)
امام: محمد صلی الله علیه و آله و سلم و هر پیامبر دیگری که از طرف خدا مبعوث شده باشد نیز چنین است ، و از نشانه های او این بود که یتیم و فقیر بود و چوپانی می کرد و اُجرت می گرفت ، درس نخوانده بود و پیش معلمی هم رفت و آمد نداشت ، اما قرآنی آورد که سرگذشت تاریخ انبیای پیشین علیهم السلام را حرف به حرف در بر داشت و از حوادث گذشته و از حوادث آینده تا روز قیامت خبر داده، و نیز از اسرار آنها و کارهایی که در خانه‌های خود انجام می‌دادند پرده برمی‌داشت و البته معجزات و نشانه های بی شمار دیگری را هم آورده است.
رأس الجالوت: خبر عیسی و خبر محمد از نظر ما صحیح نیست و جایز نیست به آنچه برای ما صحیح نیست ایمان بیاوریم .
امام: پس شاهدی که برای عیسی و محمد صلی الله علیه و آله و سلم شهادت داده است دروغ گفته است ؟
نَوفَلى: رأس الجالوت جوابی نداد و حضرت رضا علیه السلام رو به از هِرْبِذ بزرگ زرتشتیان نموده و در خصوص اثبات نبوت زرتشت دلیل خواستند .

پورتال رضوی

مطالب مرتبط