آمفتامین(Amphetamine)، یک مادهٔ محرک سیستم عصبی مرکزی است که برای اولین بار در سال ۱۹۲۰ ساخته شد و در طول سالهای جنگ جهانی دوم برای افزایش عملکرد سربازان به کار گرفته میشد.
آمفتامین و مشتقات مختلف آن مانند متامفتامین و متیلندیاکسیمتامفتامین(اکستازی)، با افزایش فعالیت برخی پیامرسانهای عصبی مانند دوپامین و نوراپینفرین در مغز، باعث افزایش سطح هوشیاری، اعتماد به نفس، تمرکز، و انرژی میشوند.
این اثرات آمفتامین بر سیستم عصبی، منجر به استفاده از ترکیبات مختلف آن توسط ورزشکاران، به عنوان یک عامل تقویت کننده و بهبوددهندهٔ عملکرد، علیرغم ممنوعیت مصرف آن شده است. همچنین اثر کاهنده بر وزن و اشتها، منجر به استفادهٔ فزاینده از آن در قالب قرصهای لاغری شده است.
ساختار شیمیایی آمفتامینها شباهت زیادی به هورمون آدرنالین و نورآدرنالین دارد که به طور طبیعی در بدن ساخته میشوند. از طرفی اثرات کوتاه مدت و درازمدت آمفتامین و خاصیت اعتیادآور آن، شباهت زیادی به ماده کوکائین دارد.
مصرف ده تا سی میلیگرم متامفتامین باعث بهبود قابل توجه در عملکرد شناختی، ایجاد حالت سرخوشی، و کاهش احساس خستگی میشود. در مقادیر بالاتر، بسیاری از افراد، دچار علائمی مانند احساس بیقراری، اختلال در تعادل، ناتوانی از تمرکز، و تحریک پذیری میشوند.
ورزشکارانی که آمفتامینها را مورد سوءمصرف قرار میدهند، به دنبال افزایش قدرت، سرعت، تابآوری و تمرکز خود هستند. افزایش طاقت و تابآوری به ورزشکار کمک میکند که دوره های طولانیتری را بدون احساس خستگی و با حس رقابت جویی بالاتری تمرین کند. با این وجود، عوارض جانبی مصرف آمفتامینها، چه به صورت کوتاهمدت و چه در درازمدت میتواند اثراتی مخرب و معکوس بر سلامت حرفهای آنان داشته باشد.
یکی از خطرناکترین جنبه های مصرف آمفتامین در ورزشکاران، حتی در دوزهای متوسط و پایین، کاهش و تحریف احساس فرد نسبت به درد، خستگی و جراحت است، که این موضوع میتواند باعث نادیده گرفتن علائم خطر جراحت و ادامهٔ ورزش علیرغم آسیب جسمانی شود. از طرفی تحت تاثیر آمفتامین ها، احتمال تصمیم گیریهای پرخطر افزایش می یابد که میتواند منتهی به افزایش احتمال خطا، و پیامدهای مخرب، در حین رقابت یا خارج از فضای ورزشی شود.
از جمله اثرات جانبی کوتاه مدت مصرف آمفتامین میتوان به سردرد، افزایش فشار خون، افزایش تعداد ضربان قلب، بیخوابی، توهم، تشنج، اختلال در ریتم قلب، احساس سردرگمی، سکته یا خونریزی مغزی، و خطر مرگ ناگهانی، اشاره کرد.
استفادهٔ درازمدت از آمفتامین با عوارض پایداری مانند اختلال خواب، کاهش وزن، هذیان های بدبینانه، لرزش، و اضطراب همراه است.
وابستگی روانشناختی و ایجاد تحمل(tolerance) نسبت به اثر بالابرندهٔ خلق و سایر اثرات آمفتامین، یکی از عوارض بالقوهٔ مصرف آن در درازمدت است. ایجاد تحمل، منجر به احساس نیاز به افزایش تدریجی مصرف برای دست یابی به اثرات آمفتامین میشود، که جست و جوی اجبارگونه، پرخاشگری و رفتارهای ضداجتماعی، ناتوانی از قطع یا کاهش مصرف، و تجربهٔ علائمی مانند احساس افسردگی، ضعف و خستگی مفرط در صورت عدم دسترسی به دارو، از پیامدهای آن است.
علیرغم مواجهه با خطرات متعدد مصرف آمفتامین ها، بسیاری از ورزشکاران به امید دستیابی به عملکردی بالاتر، به مصرف آنها ادامه میدهند، که اگرچه در ارتباط با برخی عوارض مانند خاصیت اعتیادآور جسمانی آمفتامین، بحث و اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد، اما اثر فرسایندهٔ مصرف درازمدت آن، بر سلامت ذهنی و جسمی افراد، موضوعی مورد توافق و انکارناپذیر است.
Crystal Karges
ترجمه توسط کانال تلگرام علی نیکجو
@alipsychiatrist
https://www.addictionhope.com/amphetamines/amphetamine-abuse-among-athletes/
@alipsychiatrist