کد خبر: ۳۲۹۲۰
تاریخ انتشار: ۲۵ اسفند ۱۴۰۱ - ۱۵:۴۰-16 March 2023
اسلام و یهود و مسیحیت و زرتشت؛ حیات برزخی پذیرفته شده است. البته فرقه پروتستان مسیحیت حیات در برزخ نپذیرفته!
قرآن آیات صریحی دارد که دال بر زنده بودنِ عزیزان سفر کرده دارد ، از این زندگی به "حیات برزخی" نام برده میشود . مانند ؛
"همان کسانى‌که فرشتگان [مرگ] جانشان را مى گیرند درحالی‌که پاک و پاکیزه‌اند؛ به آنها مى گویند: «سلام بر شما! به پاداش آنچه انجام مى دادید، وارد بهشت شوید. / الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ ۙ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ." (نحل ۳۲)
"به آن شهيد گویندواردبهشت شو، اومیگوید:اى كاش قوم من مى‌دانستند/.قِيلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ ۖ قَالَ يَا لَيْتَ قَوْمِي يَعْلَمُونَ بِمَا غَفَرَ لِي رَبِّي وَجَعَلَنِي مِنَ الْمُكْرَمِينَ" (یس۲۶ و ۲۷)
ارواح عزیزان سفرکرده با بدن برزخی که در واقع یک نحوه از بدن مثالی و نوری است در برزخ اقامت میگزینند، و بدن و جسم مادیشان در قبر تبدیل به خاک می شود و دارای فرآیندی به نام زندگی نخواهد بود.
بدن برزخی انسان ها بر وزان و شکلِ اعمال و کردارشان از نعمت های بزرخی و یا عذاب برزخی بهرمند.
ارواح در همان مرحله اول ورود به برزخ از مکان خود مطلع میشوند .
امام علی (ع) فرمود : روح هیچ‌یک از مردم از کالبدش جدا نمی‌شود مگر اینکه می‌داند که به کدامیک از دو سر منزل می‌رسد، به بهشت یا به دوزخ، دشمن خداست یا دوست اوست، اگر دوست خدا باشد درهای بهشت به رویش گشوده میشود و راههای آن برایش بازمی‌گردد و آنچه را که خداوند برایش مهیّا ساخته می‌بیند و از هر کاری آسوده میشود و هر بار سنگینی از دوش او برداشته میشود.. / إِنَّهُ لَیْسَ أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ تُفَارِقُ رُوحُهُ جَسَدَهُ حَتَّی یَعْلَمَ إِلَی أَیِّ الْمَنْزِلَتَیْنِ یَصِیرُ إِلَی الْجَنَّهًِْ أَمِ النَّارِ أَ عَدُوٌّ هُوَ لِلَّهِ أَمْ وَلِیٌّ فَإِنْ کَانَ وَلِیّاً لِلَّهِ فُتِحَتْ لَهُ أَبْوَابُ الْجَنَّهًِْ وَ شُرِعَتْ لَهُ طُرُقُهَا وَ رَأَی مَا أَعَدَّ اللَّهُ.." (الأمالی للمفید/۲۶۳)
این زنده بودن و حیات برزخی انحصار خوبان نیست ، بلکه شخصیت های منفی هم بعد از سفر به عالَم برزخ زنده هستند. پیامبر رحمت (ص)پیش از حرکت به سوی مدینه بر سر چاه آمد و یکایک آنان را به اسم خود و پدرانشان صدا زد و گفت: ای عتبة بن ربیعه، ای شیبة بن ربیعه، ای ابوجهل بن هشام، ای ابوالبختری، ای عقبة بن ابی‌معیط، ای نضر بن حارث، ای نوفل بن خویلد، ای ربیعة بن اسود...
چه بد خویشاوندان و امّتی برای پیامبر خود بودید! تکذیبم کردید، درحالی‌که مردم مرا تصدیق کردند. از شهر بیرونم کردید، درحالی‌که دیگران پناهم دادند. به جنگ با من شتافتید، درحالی‌که مردم مرا یاری کردند. ما به آنچه خداوند به ما وعده داده بود رسیدیم و به حقّانیّت آن پی بردیم. آیا شما هم به‌آنچه خداوند به شما وعده داده بود رسیدید و به حقّانیّت آن پی‌بردید؟ عمر پرسید: آیا این مرده ها صدای شما را نمی‌شنوند؟ پیامبر(ص)فرمود: شما از آنها شنواتر نیستید؛ (بحار؛ج۱۸ ص ۱۸۸.صحیح بخاری ج۵ ص۱۱)
در متون دینی ما تصریح شده ارواح در برزخ در شب و روز برزخی قرار گرفته و دارای خوردن وآشامیدنی هایی هستند.
طبق نقل کلینی در کافی ؛ امام باقر (ع) ميفرمايد: ارواح در هنگام غروب يعني از اول شب آنها را به وادي السلام مي برند و آنجا متنعم مي شوند و همديگر رامي شناسند و با هم گفتگو دارند و اول صبح از آن بهشت خارج مي شوند. پس اين پذيرايي ويژه در شب است.
شخصی نقل می کند که به امام صادق (ع) عرض کردم: ارواح مومنان کجاست؟ حضرت فرمود: "ارواح مومنان در منازل بهشت‌‌اند. از طعام‌های آن می‌خورند. از نوشیدنی‌های آن می‌نوشند. همدیگر را می‌بینند و زیارت می‌نمایند. راوی بعد از ارواح کفار پرسید، حضرت فرمود: ارواح کفار در آتش‌اند. از غذای و نوشیدنی آن استفاده میکنند همدیگر را می‌بینند و با هم ملاقات و دیدار دارند/ ارواح المومنین فی حجرات فی الجنته، یاکلون من طعامها و یشربون من شرابها و یتزاورون فیها فی النار .." (بحار۶ ص ۲۳۵)
استاد عزیزمان علامه حسن زاده در نکته ۲۴۵ کتاب هزار و یک نکته مینویسد :
انسان خصوصیت اکل و شرب و نکاح را داردولی در هرعالمی مطابق اقتضای همان عالم است.
توضیح مطلب چنین است؛
نکته قابل توجه این است که در برزخ شب و روز وجود دارد ، اما نه شب و روز مانند این دنیا که عنصری و بر اساس گردش نظام کیهانی است. در فلسفه تثبیت شده که زمان مقدار حرکت است و حرکت از شئون و عوارض ماده است که البته طبق نظر ملاصدرا؛ حرکت در ذات ماده نهادینه شده که از آن به "حرکت جوهری" نام برده میشود و اهل معرفت به نام "تجدد امثال" اسم گذاری نموده اند ، در حالیکه عالم برزخ، عالم غیر مادی است و مجرد از ماده است.
مقصود این نیست كه نظام حاکم بر عالَم بررخ و آخرت ، مطلقاً از زمان خالی و منسلخ باشد، بلكه غرض این است که زمان در آن عالم وجود دارد و ماهيتش با زمان در اين دنيا متفاوت است. حکیمان گویند ؛ در عالم برزخ آثار ماده مانند وزن و مقدار وجود دارد ،ولی آثار مادی آن با دنیا متفاوت است.
نتیجه آنکه در برزخ خوردوخوراک، شب و روز، سفر و حضر و مانند آن وجود دارد ولی به نوعی متناسب با همانجا خواهد بود.
در جهان برزخ درس و بحث و کلاس معرفت برقرار است .
از کلمات مهم امام کاظم(ع) این جمله است که فرمود: "ارواح مومنان که در تعلیم قرآن تکمیل نشده اند ، در برزخ مورد آموزش هستند و این تعالیم موجبات رفعت مقام شان را در پی دارد ../ من مات من اولیائنا و شیعتنا ولم یحسن القرآن علم فی قبره لیرفع الله به من درجته فان درجات الجنه.. (کافی باب فضل القرآن)
علامه طباطبائی بر این باوراست : تخم محبت و معرفت در وجود انسان کاشته شده و نهال آن در برزخ ظهور میکند.
آسمانیان با محبوبشان، محشورند...
مردی نزد پیامبر (ص) آمد و گفت: ای فرستادۀ خدا! من نمازگزاران را دوست دارم ولی خود نماز نمی‌گزارم، و روزه‌داران را دوست دارم اما خود روزه نمی‌گیرم. حضرت به او فرمود:تو با همان کس همراه میشوی که دوستش داری و برایت همان خواهد بود که به دست آورده‌ای / انت مع من احببت، ولک ما اکتسبت. (روضه کافی ح ۳۵)
در این بحث، اولیاءالهی زندگی غیرقابل توصیفی دارند.
سیدبن طاوس در برزخ در مقام حشر با حضرت امیر (ع) است. از یکی از شاگردان علامه طباطبایی منقول است که کسی از عارفان که تسلط به احضار ارواح داشت ، گفته بود روح مرحوم سيد‌بن طاووس را نتوانستم احضار کنم چون پیوسته در محضر امیرالمومنین (ع) است و مجال پایین آمدن ندارند.
ارواح طیبه در برزخ مورد زیارت انبیاء و ملایکه هستند .
صدرالمتالهین مینویسد : روح های پاکی هستند که هر روز مورد زیارت انبیاء و فرشتگان هستند. (الشواهدالربوبیه/۳۳۶)
از اینجاست که فرموده اند: "قبور مقربان آنچنان در نقطه بالایی قرار دارد که خود عرش است "
هادی سروش
"همان کسانى‌که فرشتگان [مرگ] جانشان را مى گیرند درحالی‌که پاک و پاکیزه‌اند؛ به آنها مى گویند: «سلام بر شما! به پاداش آنچه انجام مى دادید، وارد بهشت شوید. / الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ ۙ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ." (نحل ۳۲)
"به آن شهيد گویندواردبهشت شو، اومیگوید:اى كاش قوم من مى‌دانستند/.قِيلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ ۖ قَالَ يَا لَيْتَ قَوْمِي يَعْلَمُونَ بِمَا غَفَرَ لِي رَبِّي وَجَعَلَنِي مِنَ الْمُكْرَمِينَ" (یس۲۶ و ۲۷)
ارواح عزیزان سفرکرده با بدن برزخی که در واقع یک نحوه از بدن مثالی و نوری است در برزخ اقامت میگزینند، و بدن و جسم مادیشان در قبر تبدیل به خاک می شود و دارای فرآیندی به نام زندگی نخواهد بود.
بدن برزخی انسان ها بر وزان و شکلِ اعمال و کردارشان از نعمت های بزرخی و یا عذاب برزخی بهرمند.
ارواح در همان مرحله اول ورود به برزخ از مکان خود مطلع میشوند .
امام علی (ع) فرمود : روح هیچ‌یک از مردم از کالبدش جدا نمی‌شود مگر اینکه می‌داند که به کدامیک از دو سر منزل می‌رسد، به بهشت یا به دوزخ، دشمن خداست یا دوست اوست، اگر دوست خدا باشد درهای بهشت به رویش گشوده میشود و راههای آن برایش بازمی‌گردد و آنچه را که خداوند برایش مهیّا ساخته می‌بیند و از هر کاری آسوده میشود و هر بار سنگینی از دوش او برداشته میشود.. / إِنَّهُ لَیْسَ أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ تُفَارِقُ رُوحُهُ جَسَدَهُ حَتَّی یَعْلَمَ إِلَی أَیِّ الْمَنْزِلَتَیْنِ یَصِیرُ إِلَی الْجَنَّهًِْ أَمِ النَّارِ أَ عَدُوٌّ هُوَ لِلَّهِ أَمْ وَلِیٌّ فَإِنْ کَانَ وَلِیّاً لِلَّهِ فُتِحَتْ لَهُ أَبْوَابُ الْجَنَّهًِْ وَ شُرِعَتْ لَهُ طُرُقُهَا وَ رَأَی مَا أَعَدَّ اللَّهُ.." (الأمالی للمفید/۲۶۳)
این زنده بودن و حیات برزخی انحصار خوبان نیست ، بلکه شخصیت های منفی هم بعد از سفر به عالَم برزخ زنده هستند. پیامبر رحمت (ص)پیش از حرکت به سوی مدینه بر سر چاه آمد و یکایک آنان را به اسم خود و پدرانشان صدا زد و گفت: ای عتبة بن ربیعه، ای شیبة بن ربیعه، ای ابوجهل بن هشام، ای ابوالبختری، ای عقبة بن ابی‌معیط، ای نضر بن حارث، ای نوفل بن خویلد، ای ربیعة بن اسود...
چه بد خویشاوندان و امّتی برای پیامبر خود بودید! تکذیبم کردید، درحالی‌که مردم مرا تصدیق کردند. از شهر بیرونم کردید، درحالی‌که دیگران پناهم دادند. به جنگ با من شتافتید، درحالی‌که مردم مرا یاری کردند. ما به آنچه خداوند به ما وعده داده بود رسیدیم و به حقّانیّت آن پی بردیم. آیا شما هم به‌آنچه خداوند به شما وعده داده بود رسیدید و به حقّانیّت آن پی‌بردید؟ عمر پرسید: آیا این مرده ها صدای شما را نمی‌شنوند؟ پیامبر(ص)فرمود: شما از آنها شنواتر نیستید؛ (بحار؛ج۱۸ ص ۱۸۸.صحیح بخاری ج۵ ص۱۱)
در متون دینی ما تصریح شده ارواح در برزخ در شب و روز برزخی قرار گرفته و دارای خوردن وآشامیدنی هایی هستند.
طبق نقل کلینی در کافی ؛ امام باقر (ع) ميفرمايد: ارواح در هنگام غروب يعني از اول شب آنها را به وادي السلام مي برند و آنجا متنعم مي شوند و همديگر رامي شناسند و با هم گفتگو دارند و اول صبح از آن بهشت خارج مي شوند. پس اين پذيرايي ويژه در شب است.
شخصی نقل می کند که به امام صادق (ع) عرض کردم: ارواح مومنان کجاست؟ حضرت فرمود: "ارواح مومنان در منازل بهشت‌‌اند. از طعام‌های آن می‌خورند. از نوشیدنی‌های آن می‌نوشند. همدیگر را می‌بینند و زیارت می‌نمایند. راوی بعد از ارواح کفار پرسید، حضرت فرمود: ارواح کفار در آتش‌اند. از غذای و نوشیدنی آن استفاده میکنند همدیگر را می‌بینند و با هم ملاقات و دیدار دارند/ ارواح المومنین فی حجرات فی الجنته، یاکلون من طعامها و یشربون من شرابها و یتزاورون فیها فی النار .." (بحار۶ ص ۲۳۵)
استاد عزیزمان علامه حسن زاده در نکته ۲۴۵ کتاب هزار و یک نکته مینویسد :
انسان خصوصیت اکل و شرب و نکاح را داردولی در هرعالمی مطابق اقتضای همان عالم است.
توضیح مطلب چنین است؛
نکته قابل توجه این است که در برزخ شب و روز وجود دارد ، اما نه شب و روز مانند این دنیا که عنصری و بر اساس گردش نظام کیهانی است. در فلسفه تثبیت شده که زمان مقدار حرکت است و حرکت از شئون و عوارض ماده است که البته طبق نظر ملاصدرا؛ حرکت در ذات ماده نهادینه شده که از آن به "حرکت جوهری" نام برده میشود و اهل معرفت به نام "تجدد امثال" اسم گذاری نموده اند ، در حالیکه عالم برزخ، عالم غیر مادی است و مجرد از ماده است.
مقصود این نیست كه نظام حاکم بر عالَم بررخ و آخرت ، مطلقاً از زمان خالی و منسلخ باشد، بلكه غرض این است که زمان در آن عالم وجود دارد و ماهيتش با زمان در اين دنيا متفاوت است. حکیمان گویند ؛ در عالم برزخ آثار ماده مانند وزن و مقدار وجود دارد ،ولی آثار مادی آن با دنیا متفاوت است.
نتیجه آنکه در برزخ خوردوخوراک، شب و روز، سفر و حضر و مانند آن وجود دارد ولی به نوعی متناسب با همانجا خواهد بود.
در جهان برزخ درس و بحث و کلاس معرفت برقرار است .
از کلمات مهم امام کاظم(ع) این جمله است که فرمود: "ارواح مومنان که در تعلیم قرآن تکمیل نشده اند ، در برزخ مورد آموزش هستند و این تعالیم موجبات رفعت مقام شان را در پی دارد ../ من مات من اولیائنا و شیعتنا ولم یحسن القرآن علم فی قبره لیرفع الله به من درجته فان درجات الجنه.. (کافی باب فضل القرآن)
علامه طباطبائی بر این باوراست : تخم محبت و معرفت در وجود انسان کاشته شده و نهال آن در برزخ ظهور میکند.
آسمانیان با محبوبشان، محشورند...
مردی نزد پیامبر (ص) آمد و گفت: ای فرستادۀ خدا! من نمازگزاران را دوست دارم ولی خود نماز نمی‌گزارم، و روزه‌داران را دوست دارم اما خود روزه نمی‌گیرم. حضرت به او فرمود:تو با همان کس همراه میشوی که دوستش داری و برایت همان خواهد بود که به دست آورده‌ای / انت مع من احببت، ولک ما اکتسبت. (روضه کافی ح ۳۵)
در این بحث، اولیاءالهی زندگی غیرقابل توصیفی دارند.
سیدبن طاوس در برزخ در مقام حشر با حضرت امیر (ع) است. از یکی از شاگردان علامه طباطبایی منقول است که کسی از عارفان که تسلط به احضار ارواح داشت ، گفته بود روح مرحوم سيد‌بن طاووس را نتوانستم احضار کنم چون پیوسته در محضر امیرالمومنین (ع) است و مجال پایین آمدن ندارند.
ارواح طیبه در برزخ مورد زیارت انبیاء و ملایکه هستند .
صدرالمتالهین مینویسد : روح های پاکی هستند که هر روز مورد زیارت انبیاء و فرشتگان هستند. (الشواهدالربوبیه/۳۳۶)
از اینجاست که فرموده اند: "قبور مقربان آنچنان در نقطه بالایی قرار دارد که خود عرش است "
هادی سروش
مطالب مرتبط
X Share
نظر شما
به روایت مذهبی ها
نظرسنجی
با اصلاحات بنیادین سیاسی موافقید؟
آخرین اخبار
چشم انداز
پربازدیدترین
خبری-تحلیلی
پنجره
اخلاق و عرفان
سیره علی بن ابیطالب(ع)
سیره رسول الله(ص)
تاریخ صدر اسلام
تاریخ معاصر
زمین
سلامت و تغذیه
نماز و احکام
کتاب و ادبیات
نظامی
کمپر و ون لایف
شیطان و گناهان
روشنفکری دینی
مرگ
آخرالزمان