وقتی نقشه کره زمین رو نگاه میکنیم، ناحیهی مهمی وجود داره که تاریخنویسها بهش میگن «گهواره تمدن». اینجا همون جاییه که اولین قریهها، شهرها، پادشاهیها و امپراطوریها به وجود اومدن. این مکان در قلب امپراطوری ایران قرار داشت.
هزاران سال پیش، به ناحیهی مابین دو رود بلند دجله و فرات میگفتن مزوپوتامیا یا به قول ما ایرانیان، میان رودان و یا، بینالنهرین. این ناحیه در عراق امروزی ساکن شده و آب این دو رود بزرگ از ترکیه سرچشمه میگیره و به خلیج فارس ختم میشه.
امپراطوری ایران یک امپراطوری عظیمی بود که حدود قرن ششم قبل از میلاد تشکیل شد. مرزهای این امپراطوری از مصر کشیده میشد تا یونان و از شرق تا هیمالیا. این امپراطوری طوری طراحی شده بود که تجارت مابین شهرهاش آسون بود. شبکهای از جادههای متصل بهم در اون وجود داشت که مدیترانه رو به آسیای مرکزی متصل میکرد. این مسیرها به شدت کارآ و کاربردی بودن و به بخشی مهم و تاثیر گذار در راههای ابریشم تبدیل شدند. شبکهی معروف و مهمی از راههایی که چین رو به غرب متصل میکرد.
از سال ۲۰۶ قبل از میلاد تا ۲۲۰ بعد از میلاد، یعنی در دورهی سلسله هان، چین افقهای تجاریاش رو توسعه داد. هم از سمت شمال و هم از سمت غرب مرزهاش رو تا استپهای اوراسیا گسترش داد. این توسعه باعث شد راههای تجاری چین با جادههای امپراطوری ایران بهم متصل بشن.
یکی از راههای که چین میتونست در صلح با عشایر و قبایل این مناطق خارجی بمونه، تجارت با اونها بود. برنج و شراب و منسوجات چیزهایی بودن که زیاد تبادل میشدن اما مهمتر از همه، ابریشم بود که خواهان بسیاری داشت و همه دنبالش بودن.
ابریشم به نمادی از ثروت، تجمل و قدرت تبدیل شد. حتی به عنوان یک ارز هم در بین تجار مبادله میشد. جذابیت ابریشم بعدها به غرب هم کشیده شد و زمانی که رم خواست مناطق مدیترانه رو تصاحب کنه، ابریشم سالها بود که میان مردم جای خودش رو تثبیت کرده بود.
اما ابریشم تنها چیز مهمی نبود که در این مسیرها تبادل میشد: جادههای ابریشم، مسیری بودن برای تبادل ایدهها، برای تبادل مریضی، برای تبادل دین و مذهب، برای انتقال ثروت و خیلی چیزهای دیگه. در حقیقت، جادهی ابریشم مسیری بود که در تشکیل دنیای امروزی نقش بسیاری داره.
جادهی ابریشم همون جادهایه که مارکوپولو با تکیه بر اون از ایتالیا به چین رفت. این جاده تاثیر بسزایی در تاریخ کره زمین داره. از این جاده مرگ سیاه منتقل شد، مسیری بود برای خرید و فروش برده و در نهایت مسیری بود که در یکی از معاملات بد شاهان ایران، امپراطوری ایران از بین رفت.
برای غربیها و برای اغلب ماها، بیشتر کتابهای تاریخی درباره پیکهاست. اینکه کی شاه شد، کجا جنگ شد و آدمای مهم کی بودن. کمتر به زندگی روزمره مردمان اشاره میشه. و اینکه برای خواننده عادی غربی، خاورمیانه امروزی کمتر شناخته شدهست.
پیتر فرانکوپن اومده تاریخ رو بر اساس جادهی ابریشم نقل کرده. بر اساس مسیر تجارتی که باعث شد دو سوی کره زمین بهم متصل بشه. مرکزیت اون امپراطوری ایران و میانرودان بود و سپس در این کتاب جذاب توضیح میده که چطور جادهی ابریشم باعث پیشرفت و توسعهی بشر شد.
چاپ این کتاب خیلی سر و صدا کرد و اغلب ریویوهایی که من خوندم ازش همه ازش تعریف کرده بودن.
@faridhub