پدرش ابراهیم قوامی بود و مادرش مهیندخت، به لقب فخرالسلطنه. پدرش آخرین قوامالملک شیرازی بود، از تبار میرزا ابراهیم خان کلانتر، که به روزگار آقامحمد خان قاجار صدراعظم بود.
نهم اسفند ۱۲۹۸ در شیراز بزاده بود، در باغ ارم. همان سالی که امیر اسدالله علم روز اول امردادش در بیرجند چشم به هستی گشوده بود. در انگلستان درس خوانده بود.
رضاشاه، دم و دستگاه دو امیر بزرگ را از میان نبرد: امیر ابراهیم علم ـ شوکتالملک، و ابراهیم قوام. به هر دو دستور داد تا پیوندهایی زناشویی بر پایه رای او کنند: علی قوام، اشرف دختر رضاشاه را به زنی گرفت. امیر اسدالله علم هم پاییز سال ۱۳۱۸ با ملکتاج خانم قوام سر سفره عقد نشستند.
ملکتاج قوام و محمدرضا پهلوی دوستان جانی بودند، و همبازی در تنیس. نقل میکنند که آن دوستی ممکن بود به راه پیوند زناشویی برود که فرمان رضاشاه در کار آمد. ولیعهد، سال ۱۳۱۷ با فوزیه شاهزاده خانم مصری، درپیوست.
آن دو همبازی ماندند و به رسم دوره نوجوانی تنیس میباختند. زمین تنیس کاخ سعدآباد اگر زبان بگشاید خاطرهها از تنیسبازی شاه با همسر امیر دارد، و با دیگران؛ و البته از بازیگریهای چرخ!
دو اشرافی بیست ساله، دو دختر آوردند. نخستین را رودابه نامیدند، زاده ۱۳۲۳ و دومین را ناز، زاده ۱۳۲۶. امیر اسدالله علم برای دو فرزندش از اداره ثبت احوال بیرجند شناسنامه گرفت. از آن مهری که به بیرجند داشت.
ملکتاج خانم نمونه زن محترم، مهربان، و مودب اشرافی ایرانی بود. کمسخن بود. در جمعها حاضر نمیشد. از جنجال گریزان بود. چنین بود که نام و نشانی از او در دنیای پرسروصدای نشریات آن دوره نتوان یافت. از اندک کسانی بود که اجازه داشت هر گاه بخواهد بدون وقت قبلی وارد اتاق محمدرضا شاه شود.
در عکسهایی که از تاجگذاری بازپسین شاه در دسترس است درست پشت سر فرح دیبا ایستاده است. با این همه اهل تشریفات نبود. حتی نقل میکنند که میانه خوب و گرمی با فرح دیبا نداشت. همچنان که با مادر و خواهران شوهرش میانه گرمی نداشت. در دوره اخیر زندگی که به ناچار در لندن میبود هم با امیر حسین خزیمه و همسرش، خواهر امیر، سَری نداشت.
تنیسبازی حرفهای بود. کفش و جامه تنیسبازان به بر میکرد. زمین تنیسی که هنوز در کنار مِلک امیر شوکتالملک در دزاشیب است، را او بساخته بود. زمین تنیس ورزشگاه امجدیه پاتوقش بود. هر کس را از فرزندان باغبانان امجدیه، توپجمعکنها، یا دیگران، دوستدار تنیس مییافت به خرج خودش به انگلستان میفرستاد تا تنیس بیاموزد. شماری از سرآمدان تنیس ایران از جمع همان کسان سر برآوردند. او را از بنیانگزاران تنیس ایران میشناسند.
پس از رخدادهای سال ۱۳۵۷ با دخترانش به انگلستان کوچید. در انگلستان، اگر کسی از ایرانیان نیازی اداری یا مالی داشت دست ملکتاج خانم از پشت او برداشته نمیشد.
با ملکه انگلستان و شماری از اعضای دربار و دولت دوستی داشت. روز نوزدهم بهمن ۱۳۸۰ در لندن درگذشت. دولت انگلستان نماینده ویژه خودش را فرستاد تا به بازماندگان آن بانوی بزرگ ادای احترام کند.
پس از درگذشت او، رودابه علم در لندن بماند تا در شهریور ۱۴۰۱ درگذشت. ناز علم با شوهرش، شهریار قوام در اسپانیاست. رودابه خانم که درگذشت ناز خانم به لندن رفت. با نظارت امیر پرویز خزیمه، بزرگ خاندان علم و خزیمه، مراسم خاکسپاری رودابه علم را برگزار کردند.
محمود فاضلی بیرجندی