نگرش انتقادی یکی از مهمترین ویژگیهای جوامع دموکراتیک و نشانه نهادینه شدن دموکراسی در آنها، نگاه انتقادی به همه چیز و همه کس است, به شکلی که هیچ فرد، گروه و تفکری را از زیر بررسی و موشکافی دقیق و نقد و انتقاد افراد جامعه گریزی نباشد.
این یکی از ویژگی های جوامع بالغ است که بجای نگاه سیاه یا سفید، نگرش انتقادی و دیدن توامان نکات مثبت به همراه نکات منفی را دارد. یعنی بجای پذیرش دربست و بدون شرط افراد یا رد و انکار کامل آنها، تلاش می کند نگرش معقول و به دور از هیجان داشته باشد.
از انجایی که هیچ کس کامل مطلق یا ناقص مطلق نیست لذا شیفتگی مطلق و نفرت مطلق نسبت به یک شخص یا تفکر هم با واقعیت تناسب نداشته و حاکی از عدم بلوغ فکری و برعکس، برگرفتن نگاه انتقادی و دیدن توامان نقاط قوت و ضعف از علائم بلوغ فکری انسان مدرن و خروج از جاهلیت پیشامدرن است.
چه بسا اتخاذ نگاه انتقادی با هدف تناسب میان قابلیت های افراد با موقعیتی که قرار است به آنها واگذار نماییم، ما را به نتیجه ای خلاف آنچه در گذشته می پنداشتیم، رهنمون نماید.
فراموش نکنیم که بکارگیری نگاه انتقادی مختص به کس یا کسانی نیست ما با آنها اختلاف عقیده شدید داریم و یا مختص افرادی نیست که در جناح مقابل ما قرار دارند بلکه اتفاقا برعکس، این نگاه انتقادی بیشتر باید متوجه کسانی باشد که موافق و یا در جناح مورد علاقه ما قرار دارند، تا از بروز اشتباهات و عواقب جبران ناپذیر در سپردن مسئولیت های کلیدی که با سرنوشت یک ملت گره خورده اند، پیشگیری شود.
منصور خضاعی
کانال شبکه جامعه مدنی
@civilizers