رضا پهلوی؛ یک مرد کاملا معمولی

رضا پهلوی یک بازنده است . کسی که نمی تواند موفقیت های بزرگ یا ماجراهای شگفت آور خلق کند . او بیش از هر چیز دیگر یک مرد عادی است

شاید می توانست خلبان خوبی بشود در یک خط هوایی پستی . شاید هم کارمندی مودب در یک شرکت تجاری اما مطمئنا نه یک مسیحای مدرن .

چنین شخصیتی داشتن نه خجالت آور است و نه ناگوار . بسیاری از نوادگان شاهان و اشراف بلندمرتبه اروپایی و آسیایی امروز دارند دخل مغازه ای را می چرخانند یا فرمان کامیونی را ؛ یا به عالم هنر رفته اند و یا اصلا به سادگی در غبار روزگار گم شده اند.

اشکال کار را باید نزد اطرافیانش جست . همان ها که پس از فرو ریختن دندان های رجال سلطنت طلب اسطقس داری مثل هلاکو رامبد و اردشیر زاهدی و مسعود انصاری توانستند به پیشکاری او ارتقا یابند و مثل هر پیشکار دون مایه ای ، طمع به گستردگی و رنگینی خوان ارباب بسته اند .

در این چند ساله رضا پهلوی نیمی به اغوای جاه طلبی این نواله خوارگان و نیمی از سر ناگزیری تمکین به خواسته های ایشان است که به میدان آمده و برای ایفای نقشی تقلا می کند که برای بازنده ها نوشته نشده است . آخرین بازنده از این دست افراد را شاید بتوان شاپور بختیار دانست که به رغم همه قرائن فروپاشی سلطنت باز می پنداشت می تواند چون ناپلئون چرخ تاریخ را به راهی دیگر بکشاند.

از سال 1357 بدینسو ، دودمان پهلوی دم بریده گربه ایران را می ماند و رضا پهلوی ، این آخرین فرد مذکر این خاندان ، انتهای این دم بریده است ! شیری بر علمی نیمه فرو افتاده که تنها به کمک وزش باد از دیاری دیگر می تواند دست و پایی تکان دهد . اماغرّش ؟ اما جهش ؟

از همین روست که به جای میهن پرستان ، بیشتر حسرتخواران مدرنیسم بر باد رفته ماقبل 1357 او را می خواهند و نئوکان های آمریکایی که اندیشه وطنداری و استقلال مردمان کشورهای پیرامونی را مانعی می بینند در راه تجارتشان . از همین روست که در درگیری های پاییز 1401 هیچ کس نام او را فریاد نزد .

جنبش اجتماعی ایران امروزه پویشی دارد برای راه جستن و فرار از ساختارهای سنتی ؛ چنین جنبشی چگونه می تواند به امامزاده ای دخیل ببندد که نام از پدر دارد و از پدربزرگ و از مفهومی که امروز را به گذشته پیوند می دهد ؟

لحظه بیداری برای شاه زاده و شاه پرستان زمانی فرا رسید که بزرگترین اجتماعات ایرانیان خارج از کشور نیز بی فریاد زدن نام رضا پهلوی برگزار شد . وقتی که قومگرایان ، جنسگرایان و خداناباوران نشان دادند که اگر جایی در ام القرای ولایت ندارند ، امیدی یا نیازی هم به سلطنت ندارند .

اما رضا پهلوی به ایشان نیاز دارد . سخنان زیبای او در باره ارزش های مدرنیته و لیبرالیسم همه به این امید بود که بتواند هر مخالف جمهوری اسلامی را زیر چتر تساهل و تسامح ملوکانه گرد آورد تا بلکه بتواند ادعای نحیف رهبری خود را فربه و تنومند نشان دهد .

حمایت جریان های محافظه کار آمریکا و اعراب اگر چه سخاوتمندانه بوده اما بلاشرط و رایگان نیست . این کمک ها تا زمانی ادامه خواهند داشت که او بتواند نقش یگانه ناخدای ناوگان کشتی های بادبان از کف را در منازعه غرب با ایران بازی کند .

بیهوده نیست که او از مردم داخل ایران تقاضای وکالت می کند ؛ قطعا به این امید که به حامیان غربی اش نشان دهد که او بازی را به تمامی نباخته است . هر جمله او در مصاحبه با تینا قاضی مرادی ترجمانی از این پندار است . گویی این مصاحبه یک تک گویی است رو به مجلس شیوخ غرب و عرب .

می توانم این مصاحبه را به نقش بازی کردن دریوزه گران شیک پوش خیابان های تهران مقایسه کنم . همان ها که با ظاهری آراسته و لحنی مودب خودشان را به شما نزدیک می کنند و با بیان این که کیف پولشان را گم کرده اند مبلغ ناچیزی می خواهند برای بازگشتن به خانه . با این وعده که وجه دستی را به کارتتان واریز می کنند .

شاید این مرد شصت ساله روزگاری در ایام جوانی دل خوش کرده باشد به چند جزوه دروس علوم سیاسی که هر ماه از اداره پست تحویل می گرفت اما شاید بهتر باشد به حرمت آن چند تار مویی که سفید کرده به این حقیقت بیندیشد که دیگر حنای سلطنت رنگی ندارد . نه برای آن نسلی که پدرش را بیرون کردند و نه برای جوانانی که پدرسالاری را از ذهنشان بیرون کرده اند .

پی نوشت :

یک عده هم هستند که مدام دم از این می زنند که او فقط می خواهد مخالفان را متحد کند . به این جماعت فقط می توانم این را عرض کنم که ما برای خندیدن به روزگار خودمان بهانه زیاد داریم ، نیازی به لطیفه گفتن شما نیست !

مطالب مرتبط