مبتلایان به کووید طولانی (پَسک) ممکن است از سرگیجه، سردرد، مشکلات خواب، تنبلی ذهن، و سایر مسائل شاکی باشند اما معضل دیگری که احتمالاً با آن مواجه میشوند انگ اجتماعی (استیگما) است.
مطالعه محققین انگلیسی در شماره نوامبر ۲۰۲۲ مجله پلاسوان نشان میدهد بیش از سهچهارم مبتلایان به کووید طولانی بهطور پیوسته یا پراکنده درجاتی از انگ اجتماعی را تجربه کردهاند. مثلاً خویشاوندان و دوستان این افراد اغلب باور نمیکنند که آنان واقعاً بیمار هستند و در واقع ۹۵ درصد آنان دستکم گاهی با یکی از انواع انگ اجتماعی روبرو بودهاند.
پس از سالها تجربه انگ اجتماعی در ارتباط با اچآیوی، تعجبآور است که چگونه برخی افراد به راحتی چشم خود را به مشکلات مبتلایان به کووید طولانی میبندند. انگ اجتماعی علاوه بر لطمه زدن به شخصیت افراد، از دیدگاه بهداشت عمومی نیز تأثیر مخرب دارد.
برخی پزشکان باور دارند که توجه فزاینده به کووید طولانی جنبه افراطی پیدا کرده و باید متوقف شود. بهنظر آنان ضعف یا خستگی خفیف تا هفتهها پس از ابتلا به کووید، اغلب یک تجربه عادی است.
اما سایر پزشکان بهشدت مخالف هستند و میگویند این کار به افراد لطمه میزند. مثلاً برخی بیماران قادر به بازگشت به کار نیستند و بسیاری از بستگان آنان معتقدند که تنبلی میکنند. این بخشی از انگ اجتماعی است و به آنان اتهام میزنند که مایل به بازگشت به کار نیستند.
دادههای این مطالعه نشان میدهد انگ اجتماعی در کووید طولانی قابل انکار نیست. افراد علاوه بر تحمل بیماری و درد ناچار هستند با این حس خردکننده کنار بیایند که به نظر دیگران بیماری آنان واقعی نیست.
در این مطالعه ۱٫۱۶۶ داوطلب با میانگین سن ۴۸ سال شرکت داشتند که حدود ۸۵ درصد آنان زن بودند و بیش از سهچهارم آنان تحصیلات دانشگاهی داشتند. نیمی از آنان بر اساس اظهار خود تشخیص بالینی کووید طولانی داشتند. بیش از ۶۰ درصد آنان گفتند که دستکم در برخی مواقع از صحبت با دیگران درباره وضعیت خود اجتناب میکنند. و ۳۴ درصد گفتند از مطرح کردن بیماری خود پشیمان شدهاند. این مشابه وضعیت مبتلایان به اماس پیش از دهه ۱۹۸۰ است. در آن زمان تصور میکردند با یک بیمار روانی طرف هستند اما با کشف نشانگرهای آزمایشگاهی ثابت شد که اماس یک بیماری جسمی است.
سه دسته انگ اجتماعی در ارتباط با کووید طولانی در این مطالعه شامل انگ عملی (رفتار تبعیضآمیز)، انگ درونی (حس شرمساری)، و انگ انتظاری (انتظار رفتار نامناسب از طرف دیگران) بود. بسیاری از این بیماران با ترومای پزشکی مواجه میشوند. مثلاً به درمانگاه مراجعه میکنند و نتیجه آزمایش کووید آنان منفی است و بهجای رسیدگی پزشکی به آنان گفته میشود "همه چیز خوبه. برو خونه. یه حمله عصبی ساده بوده!”
بسیاری از این بیماران نزد چندین پزشک میروند یا در نهایت به درمانهای شبهعلمی پناه میبرند و طعمه شیادان میشوند. کووید طولانی شبیه فیبرومیالژی، سندرم خستگی مزمن، یا لوپوس است. توصیف علائم کووید طولانی در بسیاری از موارد راحت نیست و پزشک دستکم در ویزیت اول باید زمان قابل توجهی را برای شنیدن صحبتهای بیمار صرف کند. برخی دولتها با صرف هزینههای هنگفت در تلاش برای انگزدایی از کووید طولانی هستند.
دکتر بابک عزیزافشاری