فریب و فریفتگیِ فرعون

زندگی آدمی در پهن‌دشتِ هستی به هیچ می‌مانَد؛ آن‌قدر کوتاه و کوچک که به شوخی شبیه است.

ذرّه‌ای در بی‌کران. اما این ذرّه که نظاره‌گر هستی است، با کرّوفرّ درباب وجودِ شوخی‌وار خود سخن می‌گوید. می‌پندارد که چون به بی‌نهایت می‌اندیشد پس خودش بی‌نهایت است. می‌پندارد چون به امر جاودان می‌اندیشد پس خودش جاودان است. آن‌گاه تناهی و میرایی‌اش را به فراموشی می‌سپارد. او که دچار نسیان است، جاه و جایگاه خود را جدّی‌ترین چیز می‌انگارد.

فزونی جایگاه چنان بر بار فراموشی‌اش می‌افزاید که خود را خدای همگنان بشمارد؛ تا «فرعون» زاده شود. او بر اریکۀ خود-خدا‌-انگاری تکیه می‌زند و می‌گوید: «من جز خودم کسی را پروردگار شما نمی‌شناسم» (قرآن، قصص، ۳۸). او برتری می‌جُوید و از حد می‌گذراند (یونس، ۸۳)؛ مردمان را فرامی‌خواند و بانگ برمی‌آورد که: «من برترین پروردگار شما هستم» (نازعات، ۲۴).

«فرعون» آن موجود متناهی است که خود را در جایگاه نامتناهی می‌نشاند. بزرگی می‌خواهد و گردن‌کشی می‌کند. وقتی کسی خدایگانی‌‌اش را نپذیرد، سرزنش‌اش کرده و می‌گوید: «اگر پروردگاری جز من برگزینی، بی‌تردید تو را در شمار زندانیان در خواهم آورد» (شعرا، ۲۹). فرعون، نفیِ آگاهی و آزادی است. سرشت او «مرگ» و «تباهی» و «انقطاع» است. مگر نه این است که «بر زمین برتری جُسته و ساکنان زمین را گروه‌گروه کرد. آن‌گاه دسته‌ای را خوار و خفیف ساخت درحالی که مردان‌شان را کشت و زنان‌شان را زنده گذاشت»؟ (قصص، ۴).

«فرعون» خود را مطلق می‌انگارد، پندار خود را حقیقت بی‌چون‌وچرا می‌شمارد و می‌گوید: «جز نظرگاه خودم را برای‌تان درست نمی‌شمارم و شما را جز به رستگاری رهنمون نمی‌شوم» (غافر، ۲۹). اما او که جز به برتری و بزرگی خویش نمی‌اندیشد، «مردمان خود را نه راهنمایی بلکه گمراه می‌کند» (طه، ۷۹).

▪️ فرعون زادۀ دروغ است؛ زیرا وجود متناهی‌اش را نامتناهی می‌انگارد. او فریفتۀ دروغ خویش است. ازاین‌رو، هرکه دروغ او را فاش سازد را متّهم به فریفتگی می‌کند: «تو را افسون‌شده می‌پندارم» (اسراء، ۱۰۱). فرعون وجود متناهی‌اش را تنها منبع حقیقت می‌انگارند؛ پس انکار خود را انکار حقیقت جلوه می‌دهد. کسانی که در طلب حقیقت روی از او برمی‌تابند را مورد عتاب قرار می‌دهد که: «آیا پیش از آن‌که اجازه دهم به او روی می‌آورید؟» (اعراف، ۱۲۳). نفی این نامتناهی دروغین، جرمِ جان‌‌های آزاده‌‌ است. فرعون حقیقت را به‌ نام حقیقت نفی می‌کند: «بگذارید موسی را بکشم به‌گونه‌ای که پروردگارش را به‌یاری طلبد. می‌ترسم دین شما را دگرگون سازد و در زمین و زمان فساد انگیزد» (غافر، ۲۶). آنان که فریب فرعون را نمی‌خورند، دم‌ودستگاه دروغین حقیقت‌نمایی‌ را به چالش می‌کشند که آدمیان را خوار و خفیف می‌سازد.

میلاد نوری

@ZarbahangeKherad

مطالب مرتبط

Stumble Upon Delicious

Cloob Digg

نظر شما

به روایت مذهبی ها

آخرین اخبار


	بله

	خیر