بسم الله الرّحمن الرّحیم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على خاتم الأنبياء والمرسلين، المبعوث رحمة للعالمين، محمد وعلى آله وصحبه أجمعين. أما بعد: السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
شرح شبهه
ملحدین میگویند:
با توجه به تعدادی از آیات قرآن شرک بخشیده نمیشود:
هرآينه خدا گناه كسانى را كه به او شرك آورند نمیآمرزد؛ و گناهان ديگر را براى هر كه بخواهد میآمرزد. و هر كه به خدا شرك آورد، دروغى ساخته و گناهى بزرگ مرتكب شده است. و آیه ۱۱۶ سوره النساء
اما...
در تعدادی از آیات آمده است که شرک بخشیده میشود (گوسالهپرستی بنی اسرائیل)
اهل كتاب از تو میخواهند كه برايشان كتابى از آسمان نازل كنى. اينان بزرگتر از اين را از موسى طلب كردند و گفتند: خدا را به آشكار به ما بنماى. به سبب اين سخن كفرآميزشان صاعقه آنان را فرو گرفت. و پس از آنكه معجزههايى برايشان آمده بود گوسالهاى را به خدايى گرفتند و ما آنان را بخشيديم و موسى را حجتى آشكار ارزانى داشتيم.
ملحدین میگویند این یک تناقض آشکار است، زیرا تعدادی از آیات میگوید که شرک قابل بخشش نیست و تعدادی دیگر بر بخشش دلالت دارد.
ملحدین برای این موضوع به ابراهیم علیه السلام هم طعن میزنند و میگویند که ابراهیم نیز دچار شرک شده و خورشید و ماه و ستاره را پرستش نموده و نمیبایستی بخشیده میشد. این در حالی است که مسلمانان فکر میکنند که پیامبران گناه نمیکنند! این در حالی است که شرک بدترین گناه و ضلالت است.
رد اجمالی شبهه:
اولا: این آیه که "خداوند شرک را نمیبخشد" در مورد کسانی است که از شرکشان توبه نمیکنند نه کسانی که در گذشته مشرک بودهباشند اما بعد از شرکشان توبه کرده و از الله متعال درخواست مغفرت کنند.
ثانیا: سیدنا ابراهیم علیهالسلام هیچگاه شرک نورزیدند و خورشید و ماه و ستاره را پرستش ننمودند و آن سخنان ایشان نه از روی باور و اعتقاد بلکه در مقام مناظره و جدل با مشرکان قومشان و الزام آنان بود.
رد تفصیلی شبهه:
ابتدا به افترا و تهمت اسلامستیزان به سیدنا ابراهیم علیهالسلام میپردازیم:
اولاً: ابراهیم علیه السلام مشرک نبودند، زیرا در این باب چندین آیه صریح داریم:
بگو: پروردگارم مرا به راه راست هدايت كرده آیینى پابرجا و ضامن سعادت دين و دنيا، آیين ابراهيم همان كسى كه از آیينهاى خرافى محيط خود روى گردانيد و از مشركان نبود. و ۱۳۵ / البقرة؛ ۶۷ و ۹۵ / آلعمران؛ ۱۲۳/ النحل و...
امام ابن کثیر رحمه الله میفرماید که: ابراهیم علیه السلام در مقام مناظره با مشرکین چنین فرموده است. سوره الانعام ( آیات ۷۴ الی ۷۹) تفسير القرآن العظیم — ابن كثير (٧٧٤ هـ)
و ابراهيم پدرش آزر را گفت: آيا بتان را به خدايى میگيرى؟ تو و قومت را به آشكارا در گمراهى میبينم. (۷۴) بدين سان به ابراهيم ملكوت آسمانها و زمين را نشان داديم تا از اهل يقين گردد. (۷۵) چون شب او را پوشاند، ستارههاى ديد. گفت: اين است پروردگار من. چون غروب نمود، گفت: غروب کنندگان را دوست ندارم. (۷۶) آن گاه ماه را ديد كه طلوع میكند. گفت: اين است پروردگار من. چون غروب نمود، گفت: اگر پروردگار من مرا راه ننمايد، از گمراهان خواهم بود. (۷۷) و چون خورشيد را ديد كه طلوع میكند، گفت: اين است پروردگار من، اين بزرگتر است. و چون غروب نمود، گفت: اى قوم من، من از آنچه شريك خدايش میدانيد بيزارم، (۷۸) من از روى اخلاص روى به سوى كسى آوردم كه آسمانها و زمين را آفريده است، و من از مشركان نيستم. (۷۹)
همانطور که مشاهده مینماییم الله متعال در آیات قبل و بعد موضوع مورد نظر (۷۴ الی ۷۹ الانعام)، کاملاً شرک را از ابراهیم علیه السلام نفی نموده است و قبل از دعوت به مناظره با قومش او را به مقام یقین رسانده و ملکوت آسمانها و زمین را به او نشان داده است و در پایان ابراهیم علیه السلام عقیده توحیدی خود را آشکار نموده و خود را موحدی خالص معرفی نموده است که مشرک نیست. پس این مناظره بخاطر نشان دادن ضعف بنیادی بتهای مشرکان و نشان دادن گمراهی آشکار بتپرستان و دعوت به توحید بوده است.
این دعوت عقلی در دیگر مراحل دعوت ابراهیم علیه السلام نیز وجود دارد؛
مثال: جدل آن پادشاه با ابراهیم علیه السلام که ابراهیم علیه السلام با هدایت الهی او را عاجز نمود.
آن كسى را كه خدا به او پادشاهى ارزانى كرده بود نديدى كه با ابراهيم درباره پروردگارش محاجّه میكرد؟ آن گاه كه ابراهيم گفت: پروردگار من زنده میكند و میميراند. او گفت: من نيز زنده میكنم و مىميرانم. ابراهيم گفت: خدا خورشيد را از مشرق برمیآورد تو آن را از مغرب برآور. آن كافر حيران شد (عاجز و ناتوان شد). زيرا خدا ستمكاران را هدايت نمىكند.
مثال دیگر: گذاشتن تبر بر دوش بت بزرگ توسط ابراهیم علیه السلام بعد از شکستن تمام بتها توسط ابراهیم علیه السلام؛
گفتند: اى ابراهيم، تو با خدايان ما چنين كردهاى؟ (۶۲) گفت: بلكه بزرگترينشان چنين كرده است. اگر سخن مىگويند از آنها بپرسيد. (۶۳) با خودشان گفتوگو كردند و گفتند: شما خود ستمكار هستيد (۶۴) آن گاه به حيرت سر فرو داشتند و گفتند: تو خود مىدانى كه اينان سخن نمىگويند (۶۵) گفت: آيا سواى الله چيزى را مىپرستيد كه نه شما را سود مىرساند نه زيان.(۶۶) بيزارم از شما و از آن چيزهايى كه سواى الله مىپرستيد. آيا به عقل درنمىيابيد؟ (۶۷)
دوماً: ملحدین تفاوت میان استغفار و توبه را یا نمیدانند و جاهل هستند و با وجود این جهل، باز دست به کتمان و تهمت و شبههپراکنی میزنند و یا میدانند و مغالطه میکنند که در هر دو حال ظلم و خیانتی است که در نشر مطالب کذب به مردم و خاصتاً جوانان ارائه میدهند.
توبه با استغفار متفاوت است و اسماء الحسنی «توّاب» و «غفّار» دو اسماء الحسنی متفاوت هستند.
با زبان ساده و عامیانه: شخصی که به بُت (بُت نفس و یا بُت شهوت و یا بُت پول و یا انسانها و موجودات و جمادات و...) سجده مینماید و کارش را همچنان ادامه میدهد، نمیتواند همچنان که به کارش ادامه میدهد از الله متعال هم بخواهد که گناه شهوتپرستی و حیوان و انسانپرستی را برای او ننویسد؛ قطعاً هیچ عقل سلیمی این کار را قبول ندارد. پس راه درست و صحیح چیست؟
راه درست و صحیح این است که ابتدا بُتپرستیاش را قطع نماید (توبه نماید) و دیگر انجامش ندهد و به توحید و یکتاپرستی روی آورد و بخاطر گناهان گذشتهاش از الله متعال طلب آمرزش و مغفرت نماید. پس باید اول توبه نماید و بعد استغفار کند.
كسانى كه [به تثليث قائل شده و] گفتند: «خدا سومين [شخص از] سه [شخص يا سه اقنوم] است، قطعا كافر شدهاند با اينكه معبودى جز معبود يگانه نيست و اگر از آنچه مىگويند، دست برندارند، عذاب دردناكى به كافران [ آنها كه روى اين عقيده ايستادگى كنند] خواهد رسيد. (۷۳) چرا به درگاه خدا توبه نمىكنند و به سوى خدا بازنمىگردند و از او آمرزش نمىخواهند و خداوند آمرزنده مهربان است. (۷۴)
نکته ۱: الله متعال در آیه ۷۳ سوره المائدة میفرماید: (لَّقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَثَةٍ)؛ تثلیث و اعتقاد به سه خدا، سبب کفر است.
نکته ۲: الله متعال در آیه ۷۳ سوره المائده میفرماید: (لَّقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَثَةٍ)؛ تثلیث و اعتقاد به سه خدا، سبب شرک است.
نکته ۳: الله متعال در آیه ۷۳ سوره المائدة میفرماید: (وَ إِن لَّمْ يَنتَهُواْ عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ)؛ و اگر از آنچه میگويند، دست برندارند، عذاب دردناكى به كافران آنها [كه روى اين عقيده ايستادگى كنند] خواهد رسيد. این یعنی اگر دست بردارند عذاب نخواهند شد.
نکته ۴: بحث توبه از بحث استغفار جداست (أَفَلَا يَتُوبُونَ إِلىَ اللَّهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَهُ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (۷۴) المائدة)
نکته ۵: در آیه۷۴ سوره المائدة ابتدا بحث توبه آمده است بعد بحث استغفار (أَ فَلَا يَتُوبُونَ إِلىَ اللَّهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَهُ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (۷۴) المائدة)
نکته۶: در صورت توبه هم کفر بخشیده میشود و هم شرک. آیات ۷۳ و ۷۴ المائدة
نتیجه: در آیه ۴۸ سوره النساء که ملحدین آن را با آیات ۱۵۳ سوره النساء متناقض میدانستند (شرح شبهه در ابتدا) بحث استغفار آمده است، نه توبه! چون توبه از شرک و کفر هم ممکن است؛ اما استغفار برای یک مشرک و یک کافر و... ممکن نیست مادام که توبه نکرده باشد. اما اگر توبه نماید، میتواند بر گناهان گذشته خود که شرک و کفر و فسق و... است از الله متعال طلب استغفار و بخشش نماید.
پس هیچ تناقضی وجود ندارد و ملحدین با مغالطه باعث جهل پراکنی و خیانت علمی میشوند.
برای این موضوع (توبه از شرک) سوره التوبة آیات ۱ الی ۲۸ را بخوانید. مثال: الله متعال درباره مشرکان در یکی از این آیات سوره التوبة میفرماید: