بررسی آثار حقوقی، موضع بی‌سابقه چین درباره جزایر سه گانه

راهکار حقوقی و سیاسی امارات برای اعمال فشار به ایران در موضوع جزایر سه گانه ارجاع پرونده جزایر به دیوان بین المللی دادگستری جهت صدور نظریه مشورتی است.

براساس ماده ۹۶ منشور ملل متحد، شورای امنیت و مجمع عمومی ملل متحد می توانند از دیوان بین المللی دادگستری در هر مساله حقوقی درخواست نظریه مشورتی بنمایند.

اگرچه نظریه مشورتی دیوان، ارزش الزام آور ندارد، اما معتبرترین نظریه حقوقی محسوب می شود و چنانچه علیه ایران صادر شود عملا ایران را در موضع بسیار بدی قرار می دهد، ضمن این که اصولا مطرح شدن موضوعی مرتبط با تمامیت ارضی ایران در دیوان لاهه، تضعیف تمامیت ارضی ایران است. بنابراین ایران تحت هیچ شرایطی نباید اجازه بدهد که این موضوع را در دیوان لاهه مطرح گردد. اما مواضع پنج کشور دائم عضو شورای امنیت درباره مساله جزایر چه بوده است؟

آمریکا

جوزف اشنایدر سخنگوی وزارت آمریکا در مهر هفتاد و یک گفت: مساله حق حاکمیت این جزایر از سوی حقوقدانان وزارت خارجه آمریکا در دست بررسی است و مایل به اظهار نظر پیرامون آن نیستیم.

پیتر تارنوف معاون وزیر خارجه آمریکا در آذر هفتاد و سه:
آمریکا از اصل گفتگوهای دو جانبه و راه حل مسالمت آمیز آن حمایت می کند ، به نفع آمریکا نیست که در قضیه سه جزیره دخالت کند ‌.

بریتانیا

تونی بلر نخست وزیر بریتانیا در دی هشتاد و یک:

موضع بریتانیا ،تشویق دوطرف به حل اختلاف بر سر جزایر است و این امر رابرای طرفین روشن کرده ایم واز هر تلاشی که مورد توافق طرفین اختلاف باشد،علاوه برمذاکرات دوجانبه ویا ارجاع قضیه به دیوان بین المللی دادگستری،حمایت می کنیم.

فرانسه

ریچارد دوره سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در آبان هفتاد و سه؛ امارات دوست و متحد فرانسه است، ما از ابتکار امارات مبنی بر احاله قضیه جزایر سه گانه به دیوان لاهه حمایت می کنیم، البته از نظر موازین و مقررات موجود ، ارجاع موضوع به دادگاه لاهه باید از سوی دو طرف دعوی درخواست و حمایت گردد.

ژاک شيراک رئیس جمهور وقت فرانسه در آذر هفتاد و شش:

فرانسه همیشه موضع ثابتی داردومعتقد است که یک اختلاف ارضی بایستی توسط دادگاه بین المللی حل وفصل گردد،ما این موضع را حفظ کرده وامیدواریم که دو طرف با یکدیگر به توافق برسندتادراین موردبه دیوان بین المللی دادگستری مراجعه نمایند.

روسیه

ویتالی اجناتیکو معاون نخست وزیر روسیه در اسفند هفتاد و چهار:

موضع روسیه درقبال این قضیه مشخص وسازنده است ، ما خواستارحل مسالمت آمیز این موضوع هستیم و اگر دو کشور موفق به حل آن نشدند ، آن را باید از طریق مذاکره و یا رای دیوان بین المللی دادگستری بر اساس اسنادتاریخی حل نمود .امارات پیش از این آمادگی خود رابرای رفتن به این دیوان اعلان نموده و اینک نوبت ایران است.

چین

موضع چین تا پیش از بیانیه مشترک اخیر رئیس جمهور چین با سعودی، بی طرفی بود. جی بیدبنگ معاون وزیر خارجه چین در آبان هفتاد و هشت، اعلام کرد؛
چین دوست همه کشورهای خلیج فارس است . ما امیدواریم ایران و امارات مساله سه جزیره را از راه‌های مسالمت آمیز از جمله از طریق گفتگو که مورد قبول دو طرف است، حل و فصل نمایند، چین در این موضوع دارای منفعتی خاص نمی باشد و مایل است برای حفظ صلح و ثبات در منطقه خلیج فارس به کوشش خود ادامه بدهد.

باتوجه به این مواضع در تحلیل رویکرد پنج کشور عضو دائم شورای امنیت نسبت به تلاش امارات برای کشاندن مساله جزایر به دیوان لاهه باید گفت که مواضع این پنج کشور به دو بخش تقسیم می شود، مواضع آمریکا و چین که تاکنون به طور رسمی بی طرفی بود و مواضع بریتانیا و روسیه و فرانسه که حمایت ضمنی از امارات بود، اما مواضع سه کشور اخیر تیز در عمل تاکید بر رسیدگی ترافعی در صورت علاقه ایران بوده است و به طور صریح از ارجاع به دیوان جهت اخذ نظریه مشورتی حمایت نکردند.

اما موضع اخیر چین از چند جهت نسبت به تمام اعضای دائم شورای امنیت بی‌سابقه است.

یک - مواضع بریتانیا و فرانسه و روسیه در حمایت ضمنی از امارات اگرچه از سوی مقامات رسمی این کشورها نیز ابراز شده اما در مصاحبه و در جایگاه شخص حقیقی آنان بوده و تاکنون هیچ کشور عضو دائم شورای امنیت در جایگاه حقوقی اش به عنوان یگ دولت ، ابراز موضع صریحی درباره جزایر نداشت.

دوم - این نخستین بیانیه یک کشور عضو دائم شورای امنیت در حمایت از موضع امارات در مساله جزایر سه گانه است.

سوم - این نخستین بار بوده که چین از موضع امارات درباره جزایر حمایت کرده است.

محمدعلی بهمنی قاجار

مطالب مرتبط