کد خبر: ۳۱۹۴۵
تاریخ انتشار: ۲۰ شهريور ۱۴۰۱ - ۱۸:۴۷-11 September 2022
حداقل در تمام سال‌های پس از جنگ تحمیلی، دولت های مستقر در ایران همگی شعار مقابله با رشد نقدینگی جهت کنترل و کاهش تورم را با صدای بلند به گوش ایرانیان رسانده اند.
حالا سه دهه پس از جنگ تحمیلی و اتمام کار ۴ دولت (هر دولت ۸ سال حکمرانی) نه رشد نقدینگی کاهش پیدا کرده نه تورم کنترل و کاهش یافته است. در عوض رشد نقدینگی و نرخ تورم به بالاترین سطوح نیم قرن اخیر نیز رسیده است.
امروز برای خیلی از ما ایرانیان شعار کلیشه‌ای دولت ها در سه دهه گذشته در مورد تلاش برای کنترل رشد نقدینگی و کاهش نرخ تورم در ایران خسته کننده شده است. چرا اینگونه شده؟ چه باید کرد؟
در دهه ۱۹۷۰ میلادی و درست زمانی که بسیاری از کشورهای دنیا با تورم های شدید درگیر بودند پس از یک دوره مباحث گسترده میان اقتصاددانان در مکاتب اقتصادی مختلف، اغلب کشورهای دارای اقتصادهای پیشرفته تا حدود زیادی متقاعد شدند برای استحکام قیمت ها و کنترل تورم لازم است بانک های مرکزی مسئولیت پذیر شوند.
بزرگترین دستاورد مسئولیت پذیری بانک های مرکزی در اقتصادهای پیشرفته این بود که از سال های ۱۹۸۰ میلادی تا ۲۰۲۰ (یک دوره ۴۰ ساله) نرخ تورم کاملاً کنترل و در محدوده نرخ های تک رقمی محصور شد.
در نقطه مقابل بسیاری از سنگ بناهای خطرناک منجمله مسئولیت ناپذیری بانک مرکزی در قبال رشد مخرب نقدینگی و نرخ تورم در اقتصاد ایران که تا امروز هنوز درگیر آنها هستیم درست بعد از سال ۱۹۷۰ میلادی و شوک اول نفتی در دنیا گذاشته شد. مستندات تاریخی اقتصاد ایران چگونه این ادعا را تایید می کند؟
میانگین رشد نقدینگی و نرخ تورم سالانه به ترتیب از ۱۹/۴ و ۲/۶ درصد در دوره (۱۹۷۲-۱۹۶۳) به ۳۹/۶ و ۱۵/۶ درصد در دوره (۱۹۷۷-۱۹۷۳) افزایش یافته است.
در واقع میانگین رشد نقدینگی و نرخ تورم سالانه در دوره منتهی به (۱۹۷۷-۱۹۷۳) یعنی ۶ سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نسبت به دورا قبل ان به ترتیب ۲ و ۶ برابر می گردد.
بنابراین در دهه ۱۹۷۰ که به تدریج عمده کشورهای دنیا در حال متقاعد شدن برای مسئولیت پذیر کردن هرچه بیشتر بانک های مرکزی خود جهت کنترل تورم بودند، کشور ما در مسیری کاملاً متفاوت، دوره رها شدگی و مسئولیت ناپذیری هرچه بیشتر بانک مرکزی در اقتصاد ایران را آغاز کرد.
حالا پس از تجربه یک دوره ۴۰ ساله نرخ های تورمی تک رقمی و با ثبات در اغلب کشورهای دارای اقتصادهای پیشرفته، این بار بحران کرونا ورق را برگرداند و تورم تا حدودی در این کشورها از کنترل خارج شد.
نکته جالب این است که در میان نسخه های مقابله جهانی با تورم در سال ۲۰۲۲ یکی از نسخه های اصلی آماده شدن بانک های مرکزی برای مسئولیت پذیری بیشتر از قبل در عصر پسا کرونا و تحولات پر سرعت محیط اقتصادی در وضعیت شوک ها و نوسانات مختلف می باشد.
درست در پس این تجربه جهانی در ۵۰ سال اخیر در حوزه مسئولیت پذیر کردن بانک های مرکزی در قبال نرخ تورم در جهان پیرامون، در کشور ما تازه در سال ۱۴۰۱، نمایندگان محترم مجلس در پی نهادینه کردن اقتدار بانک مرکزی در قالب طرح چدید بانکداری هستند که باید گفت این طرح قابلیت مسئولیت پذیر کردن بانک مرکزی را ندارد.
بنابراین حدود ۵۰ سال از پارادایم مسئولیت پذیر کردن بانک های مرکزی در دنیا عقب افتادیم و محسوس و ملموس ترین پیامد آن پایداری محیط تورمی اقتصاد ایران و کاهش مستمر و سریالی ارزش پول ملی در قالب تکانه های سهمگین در تمام این سال ها بوده است.
جمع بندی نهایی این که تنها راه رهایی از تورم ویرانگر ۵۰ ساله در ایران، مسئولیت پذیر کردن عملی و واقعی بانک مرکزی در قبال استحکام قیمت ها و حفظ ارزش پول ملی با تشریک مساعی کل نظام خواهد بود.
دکتر عباس علوی راد
کانال نگاه اقتصادی
امروز برای خیلی از ما ایرانیان شعار کلیشه‌ای دولت ها در سه دهه گذشته در مورد تلاش برای کنترل رشد نقدینگی و کاهش نرخ تورم در ایران خسته کننده شده است. چرا اینگونه شده؟ چه باید کرد؟
در دهه ۱۹۷۰ میلادی و درست زمانی که بسیاری از کشورهای دنیا با تورم های شدید درگیر بودند پس از یک دوره مباحث گسترده میان اقتصاددانان در مکاتب اقتصادی مختلف، اغلب کشورهای دارای اقتصادهای پیشرفته تا حدود زیادی متقاعد شدند برای استحکام قیمت ها و کنترل تورم لازم است بانک های مرکزی مسئولیت پذیر شوند.
بزرگترین دستاورد مسئولیت پذیری بانک های مرکزی در اقتصادهای پیشرفته این بود که از سال های ۱۹۸۰ میلادی تا ۲۰۲۰ (یک دوره ۴۰ ساله) نرخ تورم کاملاً کنترل و در محدوده نرخ های تک رقمی محصور شد.
در نقطه مقابل بسیاری از سنگ بناهای خطرناک منجمله مسئولیت ناپذیری بانک مرکزی در قبال رشد مخرب نقدینگی و نرخ تورم در اقتصاد ایران که تا امروز هنوز درگیر آنها هستیم درست بعد از سال ۱۹۷۰ میلادی و شوک اول نفتی در دنیا گذاشته شد. مستندات تاریخی اقتصاد ایران چگونه این ادعا را تایید می کند؟
میانگین رشد نقدینگی و نرخ تورم سالانه به ترتیب از ۱۹/۴ و ۲/۶ درصد در دوره (۱۹۷۲-۱۹۶۳) به ۳۹/۶ و ۱۵/۶ درصد در دوره (۱۹۷۷-۱۹۷۳) افزایش یافته است.
در واقع میانگین رشد نقدینگی و نرخ تورم سالانه در دوره منتهی به (۱۹۷۷-۱۹۷۳) یعنی ۶ سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نسبت به دورا قبل ان به ترتیب ۲ و ۶ برابر می گردد.
بنابراین در دهه ۱۹۷۰ که به تدریج عمده کشورهای دنیا در حال متقاعد شدن برای مسئولیت پذیر کردن هرچه بیشتر بانک های مرکزی خود جهت کنترل تورم بودند، کشور ما در مسیری کاملاً متفاوت، دوره رها شدگی و مسئولیت ناپذیری هرچه بیشتر بانک مرکزی در اقتصاد ایران را آغاز کرد.
حالا پس از تجربه یک دوره ۴۰ ساله نرخ های تورمی تک رقمی و با ثبات در اغلب کشورهای دارای اقتصادهای پیشرفته، این بار بحران کرونا ورق را برگرداند و تورم تا حدودی در این کشورها از کنترل خارج شد.
نکته جالب این است که در میان نسخه های مقابله جهانی با تورم در سال ۲۰۲۲ یکی از نسخه های اصلی آماده شدن بانک های مرکزی برای مسئولیت پذیری بیشتر از قبل در عصر پسا کرونا و تحولات پر سرعت محیط اقتصادی در وضعیت شوک ها و نوسانات مختلف می باشد.
درست در پس این تجربه جهانی در ۵۰ سال اخیر در حوزه مسئولیت پذیر کردن بانک های مرکزی در قبال نرخ تورم در جهان پیرامون، در کشور ما تازه در سال ۱۴۰۱، نمایندگان محترم مجلس در پی نهادینه کردن اقتدار بانک مرکزی در قالب طرح چدید بانکداری هستند که باید گفت این طرح قابلیت مسئولیت پذیر کردن بانک مرکزی را ندارد.
بنابراین حدود ۵۰ سال از پارادایم مسئولیت پذیر کردن بانک های مرکزی در دنیا عقب افتادیم و محسوس و ملموس ترین پیامد آن پایداری محیط تورمی اقتصاد ایران و کاهش مستمر و سریالی ارزش پول ملی در قالب تکانه های سهمگین در تمام این سال ها بوده است.
جمع بندی نهایی این که تنها راه رهایی از تورم ویرانگر ۵۰ ساله در ایران، مسئولیت پذیر کردن عملی و واقعی بانک مرکزی در قبال استحکام قیمت ها و حفظ ارزش پول ملی با تشریک مساعی کل نظام خواهد بود.
دکتر عباس علوی راد
کانال نگاه اقتصادی
مطالب مرتبط
X Share
نظر شما
به روایت مذهبی ها
نظرسنجی
با اصلاحات بنیادین سیاسی موافقید؟
آخرین اخبار
چشم انداز
پربازدیدترین
خبری-تحلیلی
پنجره
اخلاق و عرفان
سیره علی بن ابیطالب(ع)
سیره رسول الله(ص)
تاریخ صدر اسلام
تاریخ معاصر
زمین
سلامت و تغذیه
نماز و احکام
کتاب و ادبیات
نظامی
کمپر و ون لایف
شیطان و گناهان
روشنفکری دینی
مرگ
آخرالزمان