علیاکبر دهخدا (زاده ۱۲۵۷ تهران – درگذشته ۷ اسفند ۱۳۳۴ تهران)، ادیب، لغتشناس، سیاستمدار و شاعر ایرانی است. او مؤلف و بنیانگذار لغتنامه دهخدا نیز بودهاست.
۱.
لغتنامۀ دهخدا بزرگترین کتابِ زبانِ فارسی است که در بیست و چهار هزار صفحۀ بزرگِ سهستونی چاپ شدهاست.
۲. فقط بخشی از
لغتنامه را شخصِ علامه دهخدا تألیف کرده و بخشِ اعظمِ آن حاصلِ کارِ دهها مؤلفِ دیگر است.
۳.
لغتنامه محتوای تمامِ فرهنگهای قدیمیِ فارسی را نقل کردهاست و شما را از مراجعه به آن فرهنگها بینیاز میسازد.
۴. زبان و بیانِ
لغتنامه غالباً سنگین و ادیبانه است و فهمش برای نسلِ جدید سخت است.
۵.
لغتنامه با امکاناتِ زمانِ خود و به شیوۀ سنتی تألیف شده و متأسفانه پُر از نایکدستی و ناهمآهنگیهای روششناختی است.
۶.
لغتنامه هرگز ویرایشِ محتوایی و روزآمد نشده و سالهاست که هیچ واژۀ جدیدی به آن نیفزودهاند. ویرایشِ محتوایی و به روز رسانیِ آن مستلزمِ بودجه و امکاناتِ زیادی است که در توانِ مؤسسۀ لغتنامۀ دهخدا نیست.
۷.
لغتنامه برای کمک به خواندن و فهمِ متونِ کهنِ فارسی تألیف شدهاست. هرگز انتظار نداشتهباشید که واژهها و اصطلاحاتِ جدیدِ فارسیِ امروز را در
لغتنامه بیابید.
۸. هزاران واژه و معنی در
لغتنامه هست که هرگز در متونِ کهنِ فارسی به کار نرفتهاند و امروزه هم در فارسی رایج نیستند. بخشِ عمدهای از آنها واژههای عربیِ قدیمی و مهجورند.
صِرفِ اینکه واژهای یا معنایی در لغتنامه آمده دلیل بر رایج بودنش در فارسی نیست. واژۀ قدیمی باید در متون به کار رفته باشد، وگرنه ارزشی ندارد.
بهروز صفرزاده