روایت حسین مکی درباره علت شکست نهضت ملی و مصدق

در آستانه هفتاد و یکمین سالگرد بیست و هشت مرداد سی و دو و جریاناتی که به عزل دکتر محمد مصدق از نخست وزیری منجر شد قسمتی از گفت و گویی را که حدود بیست و چهار سال پیش با حسین مکی داشتم نقل می کنم.

مکی از رجال سیاسی مطرح ایران در آن زمان، نماینده مجلس دوره شانزدهم و هفدهم و از مشاوران اصلی مصدق در دوره اول نخست وزیری اش بود که بعدها از مخالفانش شد. بخشی از این گفت و گو در مجله دنیای سخن شماره هشتاد و یک به چاپ رسید و بخش دیگر در یکی از شماره های روزنامه صبح امروز در سال هفتاد و هشت.

--- مهمترین علت شکست دکتر مصدق در پیاده کردن آرمان هایش با توجه به مجموعه علل مرتبط با سیاست داخلی،خارجی و اقتصادی چه بود؟

مکی: مسبب اصلی شکست نهضت ملی خود دکتر مصدق بود. چون اگر ایشان مجلس را منحل نکرده بود. هیچ قدرتی نمی توانست وی را از اریکه قدرت پایین آورد و در برابر او شاه هم هیچ قدرتی نداشت. در این زمینه بسیاری از ملیون نظیر سنجابی و شایگان نیز با او اختلاف داشتند. ما حتی به مصدق گفتیم که اگر شما چنین کاری بکنید شاه هم به عنوان کسی که در راس قوای سه گانه است می تواند شما را به راحتی عزل کند همچنان که احمد شاه در دوران حکومتش به تنهایی پنج وزیرش را عزل کرد اما مصدق هم در جواب ما می گفت هرکس بتواند مرا عزل کند به سرنوشت رومانوف ها دچار خواهد شد.

---آیا مصدق با مجموعه سیاست‌هایش می‌خواست شاه را کنار بزند و خودش حاکم مطلق باشد؟

مکی: بله به نظرم چنین قصدی داشت. از اوایل مرداد سی و یک صارم الدوله را فرستادند به اروپا تا با بچه های محمد حسن میرزا ولیعهد احمد شاه ملاقات کند.دکتر صحت که پزشک مخصوص محمد حسن میرزا بود گفت بچه های محمد حسن میرزا قبول نکردند. مصدق اوایل وقتی در مجلس نطق می کرد می گفت اگر خاری به چشم شاه برود انگار به چشم من رفته است اما آن اواخر واقعا نسبت به شاه سخت گیری می کرد به طوری که شاه آن اواخر تصمیم گرفته بود که فرش زیر پایش را بفروشد چون مصدق بخش زیادی از بودجه دربار را کم کرده بود و خود شاه به من گفت مصدق حدود دو میلیون از بودجه دربار کم کرده است و شاه می گفت مگر خدمه دربار، وزیر دربار، رئیس دفتر ملکه ثریا و...از من حقوق نمی خواهند. چرا مصدق چنین می کند؟ حتی شاه به من گفت که می خواهد کادوهایی که برای عروسی اش به او داده بودند بفروشد تا حقوق خدمه را بدهد. من پیش مصدق رفتم و به او گفتم چرا شما چنین می کنید اگر این کار را ادامه دهید شاه دیگر تحت کنترل شما نخواهد بود و در نهایت می رود و با خارجی ها علیه شما کودتا می کند.

علی عظیمی نژادان

مطالب مرتبط

Stumble Upon Delicious

Cloob Digg

نظر شما

به روایت مذهبی ها

آخرین اخبار


	بله

	خیر