شیطان سوگند خورده است که آدمیزادگان را گمراه سازد. [۱]
اهمیت مبارزه با شیطانبدین روی، مبارزه با او بخش مهمی از تعالیم عملی اسلام را تشکیل میدهد. نخستین هشداردهنده برای مقابله با شیطان، آیات قرآن کریم است. خداوند در قرآن هر جا که از این موجود شرور یاد فرموده، انسانها را از همراهی او بر حذر داشته است؛
خطر شیطان برای انساناما درباره خطر شیطان برای انسان، دو نکته یاد کردنی است:
← نکته اول
شیطان و اصحاب او هیچ دستی در عرصه تکوین و آفرینش ندارند. [۲]قرآن کریم، همه آفریدگان را به صورت تکوینی رو به سوی کمال میداند. [۳] اگر اغواگری شیطان، حالتی جبری میداشت، در این سنت الهی- هدایت عامه- نقض روی میداد. [۴] افزون بر این، شیطان توان آن ندارد که وحی الهی و رهنمودهای پیامبران علیهالسّلام را دگرگون سازد. [۵] [۶]
← نکته دوم
شیطان را بر بندگان خداوند سلطهای نیست مگر خود بخواهند. [۷]انسان مختار است تا راه هدایت را بپیماید یا ضلالت را برگزیند. [۸] از این دو نکته میتوان دریافت که دست شیطان تنها در وسوسه و تزیین و نظایر آن باز است و در عرصه تکوین، جولانگاهی ندارد. [۹] [۱۰]
عوامل افتادن انسان در دام شیطانقرآن کریم عواملی را بر میشمارد که انسان را به دام شیطان میاندازند:
۱. شرک و تن دادن به ولایت شیطان [۱۱]؛
۲. فراموش کردن خداوند [۱۲]؛
۳. قساوت قلب [۱۳]؛
۴. دنیاگرایی و هواپرستی [۱۴]؛
۵. گناهکاری. [۱۵]
شیطان از گذر شهوت ، غضب و هوا و هوس بر آدمی سلطه مییابد. [۱۶] و اندیشه او را به تسخیر در میآورد. بدین روی، برای رویارویی با شیطان، باید با هواهای نفسانی و رذائل درونی مبارزه کرد.
راههای مبارزه با شیطانبرخی از راههای این مبارزه عبارتاند از:
۱. اخلاص : شیطان توان آن ندارد که بامخلصان در افتد و آنان را بفریبد. [۱۷]
۲. ایمان و توکل . [۱۸]
۳. استعاذه که به معنای پناه آوردن به خداوند است. قرآن فرمان داده است که انسان از وسوسه شیطان به خدا پناه برد. [۱۹]
۴. پرهیزگاری و یاد خدا. [۲۰]
۵. پیروی از اولیای الهی. [۲۱]
۶. پاکیزگی و طهارت . [۲۲]
۷. بازگشت به فطرت . [۲۳] [۲۴]
۸. هوشیاری و پیروی از نیروی عقل . [۲۵] [۲۶]
۹. دعا . [۲۷]
۱۰. پرهیز از رذائل اخلاقی همانند تعصب ، جهالت، کینه توزی، غرور ، ستمگری، تکبر ، سرکشی در برابر حق و طمع. [۲۸]
پانویس[ویرایش]
۱. ↑ ص/سوره۳۸، آیه۸۲.
۲. ↑ کهف/سوره۱۸، آیه۵۱.
۳. ↑ طه/سوره۲۰، آیه۵۰.
۴. ↑ علامه طباطبایی، المیزان، ج۱۳، ص۳۲۷.
۵. ↑ حجر/سوره۱۵، آیه۹.
۶. ↑ جن/سوره۷۲، آیه۲۶ ۲۷.
۷. ↑ حجر/سوره۱۵، آیه۴۲.
۸. ↑ انسان/سوره۷۶، آیه۳.
۹. ↑ عدل الهی، ص۸۱.
۱۰. ↑ منشور جاوید، ج۵، ص۷۹_ ۸۰.
۱۱. ↑ نحل/سوره۱۶، آیه۱۰۰.
۱۲. ↑ زخرف/سوره۴۳، آیه۳۶.
۱۳. ↑ انعام/سوره۶، آیه۴۳.
۱۴. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۱۷۵ ۱۷۶.
۱۵. ↑ آل عمران/سوره۳، آیه۱۵۵.
۱۶. ↑ تفسیر کبیر، ج۱، ص۲۶۶.
۱۷. ↑ حجر/سوره۱۵، آیه۳۹ ۴۰.
۱۸. ↑ نحل/سوره۱۶، آیه۹۹.
۱۹. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۲۰۰.
۲۰. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۲۰۱.
۲۱. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۰.
۲۲. ↑ انفال/سوره۸، آیه۱۱.
۲۳. ↑ تفسیر نمونه، ج۶، ص۱۱۲.
۲۴. ↑ شیطان کیست، ص۲۲۲.
۲۵. ↑ شیطان کیست، ص۲۲۲.
۲۶. ↑ تفسیر نمونه، ج۶، ص۱۱۲.
۲۷. ↑ صحیفة سجادیه، ص۱۹۵.
۲۸. ↑ نهج البلاغه، خ ۱۹۲.
ویکی فقه