زنان و حق برخورداری از عدالت در اجرای طرحهای توسعه‌ای بزرگ

برآورد پیامدهای اجتماعی نقش مهمی در برنامه ریزی و سیاست گذاران کلان اجرای پروژه‌ها و طرحهای ملی ایفا نموده و با نتایج تحلیل این نوع پژوهش‌ها می توان به الگوی مناسبی برای کاهش و یا حتی حذف چالش‌ها و موانع توسعه پایدار گام برداشت.

ذاتی نسبت به بروز چالش‌های زیست محیطی و اجتماعی در جریان فعالیت‌های سازه سازی؛ یک رانی جدی است اما به دلایل مختلف چندان جدی گرفته نشده است. اما بطور کلی برآورد پیامدها به دنبال بدست آوردن حداکثر منفعت در قبال حداقل هزینه است و کاهش پیامدهای منفی ناشی از پروژه ها نیازمند راهکارهایی است که عدالت و توزیع عادلانه را مبنی قرار دهد.

در حین اجرای پروژه‌های بزرگ روستاها باهمه متعلقاتشان تخریب می شوند. علاوه بر از دست رفتن منابع مالی و درآمدي؛ مسائل روانی مانند فشار ناشی از از دست دادن حس تعلق به مکان نیز وجود دارد و حس تعلق به مکان و مالکیت غالبا از سوی طرحهای توسعه ای بزرگ آسیب می بیند و باوجود اینکه نیمی از آسیب ديدگان زنان هستند؛ به نظر می‌رسد مطالعات اجتماعی و فرهنگی این پروژه‌ها به جنسیت حساس نیست.

از آنجا که تقریبا در تمام جهان مالکیت منابع از آب و زمین گرفته تا منابع دیگر مانند مواهب انرژی برای جوامع محلی نابرابر توزیع شده و نیمی از مردم جهان از مالکیت و حتی حساب بانکی محرومند؛ بر همین اساس طرحهای توسعه‌ای بزرگ نیز بر همین ساختار فرهنگی و اجتماعی اجرا شده و نابرابری های موجود را تشدید و برخورداری از دریافت حق خسارت بصورت عادلانه و منصفانه غیرممکن ساخته است.

پرداخت خسارت ناشی از توسعه سازه‌ها بعنوان مثال توسعه سدسازی‌ها؛ نمی‌تواند در قالب پرداخت خسارت باعث بهبود وضعیت اقتصادی زنان شود.

حس تعلق به مکان، خانه و کاشانه و شغل‌ زنان نیز همانند مردان در جریان توسعه سازه ها تخریب می‌شود؛ اما در اغلب جوامع؛ حقوق و قوانین تبعیض آمیز مانند تعیین سرپرست خانوار (که اغلب مردانند) بعنوان دریافت کننده خسارت در سیستم و ساختار مانع دریافت خسارت می‌شود.

این قوانین تبعیض آمیز مانع بزرگ تضعیف حق زنان بویژه زنان خط مقدم در جوامع محلی است. زنان هم اندازه مردان حق دریافت شغل با همه جزئیات و همچنین حق جبران آسیبهای حس تعلق به مکان بعنوان جبران خسارت ناشی از ازدست رفتن مکان، شغل و مالکیت منابع دارند.

قانون گذاران باید با توجه به حق «انسان بودگی» زنان قوانین تبعیض آمیز را تغییر داده و برخورداری از خسارت را برای زنان با توجه به آسیب‌ها را ممکن نمایند و مالکان طرحهای بزرگ و شرکت‌ها را ملزم به جبران خسارت برای نیمی از مردم جامعه نمایند.

مهتا بذرافکن

کانال مطالعات زنان

@womenstudies

مطالب مرتبط