مسألهی حقآبهی ایران از رودهای جاری افغانستان و منتهی به خاک ایران، این روزها یک مسألهی اساسی شده که دستهای پیدا و پنهان در صدد گلآلود کردن این آب و گرفتن ماهی مطلوب خود است.
جریان نفوذی غربگرا که سالهاست در برخی ارکان نظام کمین کرده، از پیش از اخراج آمریکا از افغانستان طبق نظریهای منفعلانه به دنبال ماندگاری اشغالگران در مرزهای شرقی کشورمان بود.
پس از فتح کابل در ٢۴ مرداد سال گذشته این جریان در یک اتحاد نانوشته با تمامی دشمنان ایران و افغانستان دست به دست هم دادند تا وانمود کنند این اخراج به ضرر منطقه است. بزرگترین حربه، مسألهی خشکسالی مناطق مرزی و نبود آب در رودها و نهرهای سیستان و بلوچستان و بخشهایی از خراسان بود که به دلیل دستنشاندهگی حکومت پیشین افغانستان به غرب و وادادگی دستگاه دیپلماسی در ایران، شرایط را بحرانیتر از قبل کرد.
حکومت جدید افغانستان از همان ابتدا بنای همکاری با ایران بر اساس حُسن همجواری گذاشت که در بسیاری از موارد این همکاری بروز پیدا کرد که یکی از دهها مورد آن مسألهی تعیین تکلیف حقآبهی ایران از رودهای جاری و آبهای ذخیره شده در پشت سد کمالخان افغانستان است.
این حقآبه در سال ١٣۵١ بین دولت وقت افغانستان در دورهی داودخان و دولت ایران در دورهی هویدا در معاهدهای معین و اجرا شد و از طرف افغانستانیها رعایت میشد تا اینکه دولت دستنشاندهی غربیها در ادامهی اجرای این معاهده کارشکنی کرده و در جاهایی هم ایران را تهدید کرد.
اشرف غنی رییسجمهور مخلوع و فراری افغانستان که شرط حیات خود را در اجرای مو به موی منویات اربابان آمریکایی خود میدانست، بر خلاف معاهدات دیرپای افغانستان و ایران، بارها برای ایرانیها خط و نشان کشید و بر لغو یکطرفهی معاهدهی آب پا فشاری کرد. با سقوط دولت غنی و فرار آمریکاییها و فتح کابل، از اولین نشانههای حسن نیت حکومت جدید افغانستان در برقراری رابطه با جمهوری اسلامی، بازگشت به معاهدات فی ما بین بود که از همان ماههای اول استقرار، مطرح شد.
حال با جاری شدن رودها و نهرهای خشک منتهی به آبگیرهای ایرانی، همان جریان نفوذ که تا پیش از این تلاش داشت روابط ایران و افغانستان را بحرانی و متشنج نشان دهد تا نظریهی چیپ «حضور آمریکا در منطقه مساوی است با امنیت ایران» را به اثبات برساند، رویهای جدید در پیش گرفته است.
طبق رویه جدید جریان نفوذ غربگرا ابتدا به دستگاه دیپلماسی القاء میشود «اگر رودخانهای جاری شده به علت تهدیدات شما علیه حکومت افغانستان است.» در مرحلهی بعد هم به افکار عمومی القاء میکنند جاری شدن رودخانهها یا پر شدن هامون به علت بارندهگیهای اخیر است نه رهاسازی آب.
این در حالی است که افغانستان رسماً اعلام کرده پر آب شدن رودخانهها و آبگیرهای ایرانی به علت مذاکراتی است که بین دو دولت انجام شده و افغانستان بر معاهده سال ۵١ پایبند است. در حالیکه غربگراها تلاش دارند افکار عمومی افغانستان را نیز علیه اقدام بر حق دولتشان تحریک کنند.
در این ماجرا واضح است که حکومت افغانستان همچنان تلاش بر تعامل صحیح با ایران دارد و اگر این نبود میتوانست مانند گذشته آب سد کمال خان را به ولسوالی زرنج خلاصه کرده و امکان لبریز شدن نهر لشکری را گرفته و آن را همچنان به سمت گوددزره هدایت کند تا اصلاً وارد ایران نشود.
دستگاه دیپلماسی در ایران باید هشیارتر از گذشته حواسش به نفوذهای رخنه کرده در وزارت خارجه باشد که با القائات مسموم خود و ایجاد اختلاف بین مردم و حکومتهای ایران و افغانستان، به دنبال پااندازی برای آمریکاییها و دنیای غرب است تا منطقه را مثل سابق ملتهب گرداند.
سهیل کریمی