رابطه نفس و جسم

گرچه انیمیشن روح در حد یک شاهکار سینمایی نیست‌ اما جالب‌ و تماشایی است.

بررسی و ارزیابی فنی این فیلم به عهده دوستانی که تخصصشان نقد فیلم می‌باشد اما نکته حائز اهمیت نوع نگاه به رابطه نفس و بدن در این فیلم و البته سایر محصولات سینمایی و هنری و حتی فلسفی غرب است. شناخت نفس ازجمله مسائل پرمناقشه فلسفه می‌باشد. نگاه مشهور مبتنی بر تفسیر مشائی از چیستی روح و نفس و رابطه آن با بدن است.

اینکه نفس و جسم دو امر متباین می‌باشند که‌ در این دنیا مجاور یکدیگر قرار گرفته و حیات فردی انسان را رقم میزنند.بنابر این نگاه نفس و بدن دو مقوله از هم جدا بوده که هیچ سنخیتی ندارند. گویی انسان مرکب از دو جزء متباین است یکی نفس مجرد و دیگر بدن جسمانی عنصری،که با ریسمانی به‌ یکدیگر گره خورده‌اند.

تفسیر مشائی از روح و نفس توسط ابن رشد به حوزه فلسفی غرب وارد شد.نگاه فوق در طول تاریخ متاخر قرون وسطی و حتی عصر مدرن بر فلسفه و کلام غرب حاکم بود.حتی در هنر دینی غرب ثنویت و دوگانگی نفس و جسم برقرار است و در عصر مدرن این نگاه مشائی توسط دکارت خوانشی اومانیستی یافت و او تباین نفس و جسم رابه ثنویت سوژه و ابژه تبدیل کرد.به عبارتی غرب هیچگاه نتوانست ازتفسیرمشائی_اومانیستی نفس و بدن فراتر رود و آنرا به نحو واحد تفسیرکند.اما حکمای‌ مسلمان ازاین نگاه فراتر رفته و صدرالمتالهین تفسیری دیگر از این مساله ارائه کرد.به اعتقاد صدرا نفس و بدن ارتباطی‌‌ وثیق دارند، چنانچه گویا یک چیز میباشند.او دوگانه نفس و بدن را نمیپذیرد بلکه به اعتقاد وی نفس و جسم یک چیز هستند،نفس صورت رقیق‌شده بدن‌، و بدن حالت غلیظ‌ شده نفس می‌باشد.لذا انسان ترکیبی از دو جوهر غیر همجنس نمی‌باشد.انسان یک حقیقت واحد است، ساحتی از او مجرد و مرتبه‌ دیگرش جسمانی‌است.منتهی به‌ اشتباه این دو ساحت را دو مقوله استقلالی در نظر میگیریم و به ثنویت نفس و بدن قائل میشویم. به سبب‌ این تفسیر وحدانی ازحقیقت انسان، ثنویت دکارتی مجال ظهور در حکمت اسلامی را نیافت.

الغرض آنکه انیمیشن روح تکرار نگاه مشائی به رابطه نفس و بدن آنهم با روکشی اومانیستی میباشد. در تمام آثار هنری غرب این نگاه درحال تکرار است.پرسشی که مطرح میشود این‌ است که آیا سینما میتواند بانگاه صدرایی به نفس و بدن فیلم بسازد؟ گرچه نگاه فوق در شعر و ادبیات عرفانی ما وجود دارد و در نگارگری و تذهیب با حذف پرسپکتیو و ابعاد جسمانی سعی بر فراروی از دوگانه مشائی شده و هنرمندانی مثل استاد فرشچیان با تکیه براین نگاه آثار بی‌نظیری را خلق کرده‌اند، اما آیا سینما قابلیت این را دارد که با تفسیر صدرایی تولیداتی داشته باشد؟

محسن بهرامی

مطالب مرتبط

Stumble Upon Delicious

Cloob Digg

نظر شما

به روایت مذهبی ها

آخرین اخبار


	بله

	خیر