در موج جدید کووید ۱۹ چه اتفاقی خواهد افتاد؟

یک سوال رایج این روزها آن است که: «... موج جدید کووید ۱۹ که حالا وارد ایران شده و قرائن نشان می دهد که همان زیرسویۀ BA.5 باشد چقدر جدی خواهد بود؟»

اول از همه باید گفت که نه همکاران پزشک و نه اپیدمیولوژیستها و نه هیچ فرد دیگری که تلاش دارد مبتنی بر شواهد علمی سخن بگوید نمی داند و نمی تواند بداند که دقیقاً چه اتفاقی خواهد افتاد. رفتار دقیق اپیدمی ها پیش بینی پذیر نیست و بستگی زیادی به عملکرد و رفتار آدم ها (شامل مسوولان و مردم جامعه) دارد.

بنابراین درست مثل تحلیل هایی که درباره تورنومنت های فوتبال یا بازار نفت یا قیمت دلار یا تحولات سیاسی یا اقتصادی یا اجتماعی ارایه می شوند، صحبت هایی که درباره موج جدید اپیدمی ارایه می شوند، از جنس پیشگویی و غیبگویی نیست، بلکه از جنس تحلیل است؛ البته هرکس تحلیلی دارد باید شواهد و مبانی علمی حرفهایش را هم بیان کند تا بتوان درباره آنها قضاوت کرد و تحلیل را به بوته نقد گذاشت. آنچه ذیلاً تقدیم شده، تحلیل اینجانب از رویدادهاست و مثل همه تحلیلهای نظیر، ممکن است درست یا اشتباه از آب در آید:

بنده فکر می کنم متاسفانه باید خود را برای مقابله با موج بزرگی آماده کنیم و پتانسیل آن وجود دارد که کام خانواده های زیادی در همین تابستان تلخ شود (خدا کند این گونه نشود). برای این تحلیل دلایلی به نظرم می رسند که اهم آنها از قرار زیرند:

به گواهی شواهد علمی سطح آنتی بادی (و بالتّبع پاسخ ایمنی) در افراد جامعه بعد از ۴ تا ۶ ماه کاهش یافته در حالی که بسیاری افراد بوستر (دوز سوم) را نزده‌اند. بنابراین بسیاری از افراد ایمنی کافی ندارند.

رعایت نکات بهداشتی بسیار ضعیف انجام می شود. خیلی از بیمارانی که از شهرهای دیگر تشریف می آورند از همین تعداد ماسکی که در تهران روی صورت آدمها دیده می شود تعجب می کنند و می گویند در شهر ما مدتهاست کسی ماسک نمی زند.

تابستان و تعطیلات است و خانواده ها در حال مسافرت و میهمانی دادن و تجمع های مناسبتی و عقد و عروسی و ... هستند.

وزارت بهداشت در حالی درگیر موضوعات جدی اقتصادی-اجتماعی نظیر عقب نماندن از تأمین ارز دارو شده و کرونا را از اولویت های سلامت کشور کنار گذاشته، که همین یکی دو هفته قبل با صفر شدن موقتی تعداد فوتی های روزانه کرونایی جشن کوچکی برای خود گرفت انگار که پرونده کرونا بسته شده است.

چنین به نظر می رسد که در ماههای گذشته همّت چندانی صرف تأمین واکسن جدید در کشور نشده و تازه حالا که موج بستری ها در بخش و ICU شتاب گرفته کرکره سایت های تعطیل شده واکسیناسیون دارند یکی یکی بالا کشیده می شوند.

تجربه اومیکرون در زمستان و تعطیلات عید امسال این احساس اشتباه را به مردم و برخی مسوولان داده که اومیکرون اصلا چیز خطرناکی نیست و فقط در حد یک سرماخوردگی است. در حالی که وضعیت ایمنی مردم در آن زمان بسیار بهتر از حالا بود و چند ماه از آخرین دوز تزریق واکسن آنها نگذشته بود. ضمناً سرعت انتقال زیرسویۀ فعلی (BA.5) واقعاً خیره کننده است.

به همه اینها اضافه کنید بازار داغ شایعات و اطلاعات غلط را که از هر سو افکار عمومی جامعه را هدف قرار داده و خانواده ها را دچار حیرت و سردرگمی می کنند. از یک سو خرافاتی ها جان گرفته اند و دارند علیه واکسن حرف می زنند، از سوی دیگر رسانه هایی که دلشان برای مردم ما نسوخته و هرج و مرج را به هر قیمتی، هدف قرار داده اند، و از سوی دیگر مسوولان محترمی که گاه آدم خیال می کند خودشان تکلیف خودشان را نمی دانند و پیام های ضدونقیض به جامعه تزریق می کنند.

هر مرکز بهداشتی در هر استان کشور، هر آزمایشگاهی در هر کوچه شهر، و هر فرد غیرپزشک و غیرمطلعی برای خودش یک سایت و پیج درست کرده و اظهارنظر می کند که فلان واکسن را نزنید و بیایید بهمان واکسن را بزنید و قس علیهذا.

خلاصه این که مهمترین کاری که همه آحاد جامعه باید انجام دهند از این قرار است:

۱. اگر وقت واکسن تان است و طبق دستورالعمل باید بزنید، حتما بزنید.

۲. نکات بهداشتی را حتما رعایت کنید (پرهیز از اجتماعات غیرضروری، ماسک، ...).

۳. اگر علایم کسالت و بیماری دارید حتما ۵ روز در منزل بمانید و دقتها را بیشتر کنید.

۴. حتما حتما مراقب والدین و سالمندان خود باشید. آنها بسیار در خطرند.

۵. اطلاعات را از مراجع معتبر بگیرید؛ شایعات را قبل از پذیرش، راستی آزمایی کنید.

پذیرای نقد و نظر مستند و مبتنی بر شواهد از سوی مخاطبان محترم هستم.

به امید سلامتی و بهروزی تمام ایرانیان عزّتمند

دکتر امیرعلی سهراب پور

فوق تخصص بیماریهای گوارش و کبد

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران

یکشنبه بیست و ششم تیرماه ۱۴۰۱