هر نوع تحقیقی (کیفی، کمی، نظری و کاربردی) از یک ساختار منحصربهفرد تشکیل میشود. طرح تحقیق و روش و ابزار جمعآوری داده در هر تحقیقی وابسته به نوع تحقیق است.
اما حتی اگر ساختار و طرح تحقیق را هم خوب بشناسیم، تحقق آن نیازمند داشتن مهارت نگارش است، مخصوصا اگر بخواهیم به انگلیسی و یا زبان دیگری بنویسیم. اما متاسفانه در مقظع ارشد آنچه بنده تا به حال شاهد آن بودهام این است که دانشجو نمیداند چگونه بنویسد و مدام سوال میکند. برای پاسخ به این پرسش باید ابتدا ریشه آن را بشکافیم.
چرا نمیتوانم بنویسم؟
در مدرسه ابتدایی به ما میگفتند که انشا بنویسید اما نوشتن آن برای ما که نُه ساله بودیم خیلی دشوار بود و انگار میخواستیم کوه را بکنیم! ما فقط توصیف میکردیم: «یک درخت در خانه ما هست. این درخت خیلی قشنگ است. من درختان را دوست دارم. طبیعت خیلی خوب است و الی آخر...»
چرا نوشتن برای ما سخت بود؟
به این خاطر که تازه با خواندن آشنا شده بودیم؛ تازه فهمیده بودیم که چیزی به نام کلمات هم وجود دارد. تازه فهمیده بودیم که بعد از هر جمله باید یک نقطه بگذاریم. رفته رفته با ساختار یک کتاب آشنا شدیم و در مقاطع بعدی جملاتی پیچیده و مرکب را در انشا بکار بردیم. در مقطع کارشناسی اگر به ما میگفتند که هزار صفحه انشا بنویسید به راحتی از پس آن بر میآمدیم. گرچه انشا هم ساختار خاصی دارد.اما وقتی میگفتند که پنج صفحه مقاله بنویس قطعا یک ماه طول میکشید و یا اینکه اصلا نمینوشتیم. چرا؟
در دانشگاه ما با ساختار جملات و گرامر زبان فارسی به خوبی آشنا میشدیم اما با ساختار مقاله چطور؟ آیا به اندازه کافی مقاله خوانده بودیم که بتوانیم بنویسیم؟ حتی آنهایی که خوانده بودند آیا به ساختار مقاله توجهی کرده بودند؟ اگر پایاننامه ما انگلیسی باشد چطور؟ واویلا!
میخواهم این نکته را بگویم که راز خوب نوشتن خوب خواندن است. تا زمانی که ما ساختار مقالات را نشناسیم و چگونگی نگارش آن را از نزدیک تجربه نکنیم نمیتوانیم مطالب خود را روی کاغذ بیاوریم.
هر مقاله از ساختار خاصی تشکیل شده است(چکیده، مقدمه، پیشینه تحقیق، روش تحقیق، تحلیل داده و نتیجه). هر یک از این قسمتها چه وظیفهای دارند و چگونه باید آنها را سازماندهی کنیم؟ چگونه یک پاراگراف را باید شروع کرد و تا آخر ادامه داد؟ در حین نوشتن چگونه باید ارجاع درون متنی داد؟ اگر بیش از یک نویسنده باشد چگونه باید ارجاع دهیم؟ در پایان یک مقاله یا پایاننامه چگونه باید منابع را ذکر کنیم؟ لطفا این سوالات را قبل از شروع به خواندن از خودمان بپرسیم. شک ندارم که نتیجهبخش است!
نکته دیگر اینکه نوشتن مقاله با نوشتن انشا متفاوت است. زبان و سبک نوشتاری یک مقاله علمی پژوهشی با یک کتاب داستان فرق دارد. عبارات متداولی که در یک مقاله استفاده میشوند کداماند؟
(The article attempts to...Investigate...Study..survey..
However,
In other word,
In so doing,
It goes without saying that….
Newmark states that...
In Nida's words...
برای اینکه خوب بنویسیم باید خوب بخوانیم و مهمتر اینکه خوب هم توجه و دقت کنیم. دانشجویانی که به تازگی وارد مقطع ارشد شدهاند توجه داشته باشند که حین خواندن مقاله باید به ساختار و نحوه جملهبندی و واژگان متداول آن توجه کنند تا بعداً از همان کلمات، گرامر و ساختار بتوانند استفاده کنند. این را با سرقت ادبی اشتباه نگیریم. در اینجا ما فقط نحوه نوشتن را کپی میکنیم نه محتوی یک مقاله را.
سعید صفری
کانال زبانشناسی همگانی