مرقع گلشن و گلستان يکي از نسخ منحصر به فرد کتابخانه نسخ خطي کاخ گلستان است که از نظر مطالعه تاريخ نقاشي ايران و هند، تاريخ سياسي و مردمشناسي حائز اهميت فراوانی است.
اين آلبوم يادگار دورهاي است که هنر و تمدن ايران در هندوستان مورد علاقه و توجه بود. شهبانوي شاه جهان، ممتاز محل ايراني بوده و تاج محل که در جهان شهرت فراوان دارد آرامگاه اوست.
پدرش آصف خان صدر اعظم دربار شاه جهان بود.
مرقع فوقالذکر مجموعهاي از آثار خوشنويسي، نگارگري و تذهيب هنرمندان ايراني و هندي را در خود جاي داده است.
علاوه بر اينکه برخي از خطوط و مجالس تصويري اين مرقع از شاهکارهاي استادان و هنرمندان مشهور ايران چون بهزاد است که پيشتر براي همايون واکبر از ايران به ارمغان برده شده بودند.
جهانگير جمعي از هنرمندان را مأمور کرده است که اين آثار گرانبها را براي آنکه از دستبرد زمان در امان باشد به طرز بديهي بصورت مرقع درآوردند.
مذهبان و مصوران و صحافان در نظم مرقع نهايت سليقه، دقت و ظرافت را بکار بردهاند و براي زيبائي و نفاست آن در حاشيه هر صفحه از مشاهير آن عهد نيز تصاوير و مجالسي بسيار شگرف وبديع نقش کردهاند.
شايان ذکر است ساخت اين مرقع که در زمان ولايت عهدي ناصرالدين شاه به کاخ گلستان رسيده است، در زمان جهانگير شاه آغاز شده و ظاهرا تا پايان دوره شاه جهان ادامه داشته است.
از چگونگي و نحوه رسيدن اين اثر به کاخ گلستان در زمان قاجار اطلاعي دقيقي در دست نيست اما احتمالا جزء غنايم نادر شاه بوده است.
اين که آيا اين اثر از ابتدا به اين نام بوده يا خير ميتوان به شعري از ديوان ابوطالب کليم کاشاني يکي از شعراي دربار جهانگير شاه اشاره کرد که در ديوانش در مورد مرقعات پادشاهي اشعاري سروده است، شايد روي سخن شاعر با مرقع ياد شده باشد.
tabrizschoolofpersianpainting