بازآفرینی صحنه ترور ناصرالدین شاه در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵ق، ۱۲۶سال قبل، در فیلم «سلطان صاحبقران» ساخته علی حاتمی از این باب ارزشمند است که تنها فیلم و تصویر موجود از مقبره جیران که بعدا تبدیل به آرامگاه ناصرالدین شاه میشود، است.

نکته اینکه حاتمی در اکثر فیلمهای تاریخی که ساخته وفادار به تاریخ نیست و روایت ذهنی و پرداخت داستانی خود را ارایه میکند که در برخی موارد باعث تلقی اشتباه از وقایع و زمان تاریخی میشود که البته جای بحث آن اینجا نیست.
در دقایق آخر این ویدیو، اتاقک قبر جیران با همان ساخت اصلی به نمایش گذاشته شده و قبر مرتفعی که ناصرالدین شاه -در فیلم جمشید مشایخی- در آخرین لحظات حیاتش در کنار آن نشسته است قبر جیران است و جایی که دوربین تقریبا ایستاده است قبر خود ناصرالدینشاه است که طبعا در فیلم نمایش داده نمیشود.
اتاقک قبر جیران را به جهت علاقه ناصر الدین شاه به او گسترش دادند و بخش آبدارخانه ملا علی کنی که در مجاورت آن بود را به ان الحاق کردند و تبدیل به آرامگاه ناصرالدین شاه کردند که تا انقلاب وجود داشت. در تحولات انقلاب و پس از تخریب مقبره رضاشاه توسط خلخالی، زمزمههای تخریب قبر ناصری هم مطرح شد که اتفاق نیفتاد.
اما نتیجه در همان سال ۵۸، سنگ قبر ناصری از روی آن برداشته شد و قبر جیران، ناصرالدین شاه و سایر شاهزادگان ناصری مدفون در مقبره ناصری از جمله دخترانش و پسر کامران میرزا تسطیح شد و تزیینات مقبره به غارت رفت.
با این حال اتاقک بنا تا اواسط دهه ۶۰ بر قرار و جدا از فضای عمومی حرم عبدالظیم بود که در طرح توسعه حرم عبدالظیم دیوارهای جناحین آن برداشته شد و ضمن الحاق آن به مسجد بالاسر تبدیل به شبستانی از شبستانهای حرم شد.
قبر ناصری در سرداب مانندی زیر سنگ قبر قرار داشت که در ساخت و سازها دهه ۷۰ بنابر نقل شفاهی افراد مطلع حاضر در زمان توسعه حرم و ساخت و سازها، قبر رو باز کردند و استخوانها رو خارج کردند و استخوانهای ناصرالدین شاه را در چاه ریختند و فیالحال عملا چیزی از مقبره ناصری، قبر و جنازهاش در حرم عبدالظیم وجود ندارد و تنها قبر جیران و پسرش و دختران ناصرالدین شاه مشخص هستند.
مهدی شادکام
پ.ن: این مجموعه تلویزیونی در ۱۳قسمت و به طریقهٔ سیاه و سفید توسط تلویزیون ملی ایران تهیه گردید و نخستین بار در ۱۵ آبان ۱۳۵۴ از شبکه دوم تلویزیون ملی ایران به نمایش درآمد و سپس یک بار دیگر در ۷ تیر ۱۳۵۶ از سیمای ایران پخش گردید.