کد خبر: ۲۹۹۹۵

تاریخ انتشار: ۲۵ فروردين ۱۴۰۱ - ۰۹:۲۵-14 April 2022

ویژگی‌های گچ زنده و کشته و روش تهیه هر کدام

یکی از ویژگی‌های گچ بنایی این است که زودگیر است و به سرعت سخت می‌شود. به همین دلیل ممکن است نتواند سطح وسیعی را اندود کند.

زودگیر بودن باعث می‌شود گچ حالت پلاستیکی و شکل‌پذیری خود را از دست بدهد و کار با آن سخت و دشوار شود. برای برطرف کردن این مشکل، گچ کاران اقدام به کشتن گچ می‌کنند.

گچی که از این طریق حاصل می‌شود تمام خصوصیات اصلی خود را از دست می‌دهد، برای مثال، دیر خشک می‌شود و خاصیت شکل‌پذیری و پلاستیسیته پیدا می‌کند. بنابراین گچ کشته این امکان را در اختیار گچ کاران قرار می‌دهد که در مدت زمان بیشتری از گچ استفاده کنند و بتوانند در اندودکاری دیوار به راحتی مانور دهند.

همچنین به دلیل پایین بودن خصوصیات مکانیکی گچ کشته، از آن به اندازه یک لایه نازک به عنوان پرداخت نهایی سطح استفاده می‌شود و فرآیند زیرسازی با همان گچ زنده صورت می‌گیرد. بعد از پایان نازک‌کاری، سطح یکنواخت، صاف و یک‌دست دیوار نشان‌دهنده این است که کشته کشی انجام شده است. ناگفته نماند، گچ کشته به طور عمده در اندود کاری دیوار و گچ بری سقف استفاده می‌شود و کاربردهای دیگری ندارد. در بازار فروش مصالح ساختمانی، گچی با عنوان گچ کشته وجود ندارد.

گچ کشته چیست؟

گچ کشته ملاتی است که از گچ سفید کاری حاصل می شود و به دلیل خاصیت پلاستیسیته طولانی، فرصت پرداخت مناسب را برای گچ کار فراهم می آورد.

گچکاری به دو روش سنتی و مدرن انجام می شود. در گچ کاری سنتی تهیه ی ملات بخش مهمی از کیفیت کار است. پارامترهای مختلفی همچون پودر گچ، دمای پخت و غیره در گیرایی ملات گچ موثر است. در گچکاری دو واژه سخت شدن و خشک شدن ملات، دو مفهوم کاملا متفاوت است.

سخت شدن ملات پیش از خشک شدن اتفاق می افتد و به معنای از دست رفتن شکل پذیری ملات است. چنان چه ملات اجرا شده بر روی سطوح سخت شود، دیگر نمی توان عملیان پرداخت را بر روی آن انجام داد.

در‌واقع هرچه ملات گیراتر باشد سریعتر سخت می‌گردد، بنابراین امکان صیقلی کردن سطح با این ملات نیست. بنابراین گچکارها پس از عملیات زیرسازی سطوح با ملات گچ، سطح را با یک لایه ی نازک صیقل می‌دهند که مواج نباشد و سطحی یکنواخت و یک‌دست حاصل شود. به این عملیات کشته کشی می گویند.

گچ کشته ملاتی است دیرگیر که سخت نشده و تا پیش از خشک شدن، خاصیت شکل پذیری خود را حفظ می کند. بنابراین مدت زمان کافی برای پرداخت سطح فراهم می کند. گچ کشته به صورت یک پوسته نازک در ضخامت حداکثر یک میلیمتر در پایان کار اجرا می گردد. گچ کار به کمک این ملات، روکش نهایی کار را صاف و کاملا بدون موج اجرا می نمایند. مقاومت مکانیکی ملات گچ کشته پایین است، بنابراین احتمال ریزش آن در اثر ضربه بالا است، به همین دلیل است که فرآیند زیر سازی دیوارها با این ملات صورت نمی گیرد و فقط از آن برای لایه ی نازک پرداخت در پایان کار استفاده می شود.

روش ساخت ملات گچ کشته

ابتدا یک ظرف تمیز و مخصوص تهیه ملات را آماده می نمائیم.

سپس نیمی از ظرف مورد نظر را با آب تمیز و عاری از هرگونه ناخالصی پر می کنیم.

معمولا برای تهیه ملات گچ کشته، از گچ های مخصوص سفیدکاری با دانه بندی بسیار ریز استفاده می کنند در موارد خاص حتی قبل از تهیه ملات، گچ سفیدکاری مورد نظر را با استفاده از الک با دانه های بسیار ریز سرند کرده تا گچ مرغوبتری حاصل گردد.

پس از آن گچ مخصوص سفیدکاری الک شده را به آرامی آب اضافه می کنیم. باید توجه نمائیم همانطور که قبلاً ذکر گردید مقدار آب موجود در ظرف وزنی معادل ۷۰ الی ۸۰ درصد وزن گچ اضافه شده داشته باشد. بطور مثال اگر ۰٫۷ الی ۰٫۸ لیتر آب در ظرف ریخته شده بیشتر از ۱ کیلوگرم گچ به آن اضافه نگردد.

بلافاصله پس از اضافه کردن پودر گچ به ظرف محتوی آب شروع به هم زدن مخلوط گچ و آب می کنیم تا از تشکیل بلورهای گچ و سخت شدن ملات جلوگیری بعمل آید. (این مرحله در تهیه ملات گچ کشته بسیار مهم بوده و باید با دقت و سرعت صورت پذیرد).

پس از اضافه کردن تمام پودر گچ الک شده، هم زدن را ادامه میدهیم. پیشنهاد می شود این هم زدن حدود ۱۰ الی ۱۲ دقیقه ادامه پیدا کند.

بعد از انجام این مرحله، ملات گچ به اصطلاح کشته حاصل گردیده است که دارای قابلیت شکل پذیری بالاتری نسبت به ملات گچ زنده می باشد.

نکته پر اهمیت در اینجا این است که ملات گچ کشته دارای مقاومت بسیار پائینی بوده و نباید در ضخامت های بیشتر از ۱ الی ۲ میلیمتر استفاده شود، زیرا درغیر این صورت پس از خشک شده ترک خورده و یا احتمالا پوسته پوسته می شود.

آیا گچ خاصی مخصوص کشته کشی تولید و عرضه می‌شود؟

از کلیه گچ هایی که به منظور سفیدکاری استفاده می گردد، می توان ملات کشته تهیه کرد. در واقع گچ کشته را در زمان تهیه ملات حاصل می کنند. معمولا برای تهیه گچ کشته، از گچ خیلی نرم استفاده می کنند. گاها پودر گچ ها را برای تهیه ی ملات گچ کشته الک می کنند.

در تهیه ملات گچ سفید کاری مدتی برای جذب آب توسط دانه های گچ زمان داده می شود، اما در تهیه گچ کشته پس از پاشیدن پودر گچ در ظرف آب، بلافاصله اقدام به، همزدن مخلوط می کنند تا مانع از تشکیل کریستال های گچ شود که باعث سخت شدن گچ می گردد. عمل مالش ملات گچ کشته حدوداً به مدت ده دقیقه صورت می گیرد. به ملاتی که حاصل می گردد در اصطلاح بنایی، کشته می گویند. هر زمان ملات گچ کشته شروع به سخت شدن کرد، با مالش دادن و افزودن آب، می توان آن را به حالت خمیری برگرداند. البته افزودن آب از مقاومت مکانیکی گچ می کاهد.

روشهای تهیه ملات گچ کشته ساختمانی

ملات ماده خمیری شکلی است که مصالح بنایی را به یکدیگر می‌چسباند و آنها را به دیوار و سایر اجزای ساختمان بدل می‌سازد. هر نوع ملات که بخواهیم بسازیم باید بعد از تعیین اجزاء تشکیل دهنده ملات و مخلوط کردن آنها به آن آب اضافه کرده و دوباره ملات رامخلوط کنیم تا یکنواخت، همگن و روان گردد.

ملات‌ها عموماً به دو دسته هوازی و آبی تقسیم بندی می‌شوند و بر اساس تعریف ذیل، انواع ملات های گچ ساختمانی در دسته ملات‌های هوازی تقسیم بندی می‌گردند.

۱- ملات های هوازی: ترکیبات فعل و انفعالات آنها در هوای خشک انجام شده و مقاوم می‌گردند. چنانچه هوازی در مجاورت رطوبت قرار گیرد ابتدا در آنها دگرگونی به وجود آمده و چنانچه اندود باشند طبله کرده و اگر در بین رجها به کار رفته باشد، اسکلت دچار نقایصی فنی شده و بالاخره ماهیت خود را از دست داده و در نتیجه سبب تخریب بنا می‌گردد.

۲- ملات های آبی: که در مجاورت رطوبت و یا در زیر آب خودگیری خود را انجام می‌دهند و سخت می‌گردند.

بر همین اساس ملات گچ یک ملات هوازی و ماده ای چسبناک خواهد بود که از مخلوط کردن (حل کردن) بلورهای گچ در آب تشکیل گردیده و برای پوشش دهی دیوارها و سقف های داخلی ساختمان مورد مصرف قرار خواهد گرفت.

مقدار آبی که یک کیلو گرم پودر گچ احتیاج دارد تا ملات بشود از لحاظ تئوری ۰٫۲ لیتر است یعنی تقریبا ۲۰ درصد وزن گچ. ولی عملا ًبرای آنکه شکل پذیری بهتری در ملات گچ ایجاد شود و کارگران مجال کارکردن با آنرا داشته باشند باید به ملات گچ در حدود۷۰ تا ۸۰ درصد وزنش آب اضافه نمود.

البته بقیه این آب پس ازخشک شدن گچ تبخیر گشته و جای قسمتی از آن دراثر ازدیاد حجمی که گچ درموقع سخت شدن پیدا می کند پر می شود. ولی با توجه به اینکه ملات گچ پس از سخت شدن خشک می شود و پس از سخت شدن دیگر ازدیاد حجمی درآن بوجود نمی آید لذا همیشه جای قسمتی از آبهای تبخیر شده بصورت تارهای مویین در آن باقی خواهد ماند.

ملات های گچ و همچنین ملات گچ و خاک آماده بیشتر موقع ساختن طاق ضربی و دیوار های تیغه ای ۵ سانتی متری به کار می رود. درصد خاک و گچ بستگی به سرعت گیرایی گچ دارد و معمولاً حدود ۸۰ در صد گچ و ۲۰ درصد خاک رس است علت اضافه نمودن خاک رس به گچ این است که اولاً گچ وخاک ملاتی دیر گیر تر نسبت به ملات گچ خالص هست در ثانی وجود خاک در گچ آن را پلاستیک تر (خاص شکل پذیری ملات را بیشتر می کند ) می کند.ملات گچ و گچ و خاک از ملات های نسبتاٌ زود گیر هستند و بر اساس استاندارد ملی ایران دارای زمان گیرش اولیه حدود ۷ الی ۱۲ دقیقه هستند.

زمان مصرف گچ از لحاظ دما

با توجه به آنکه گچ در موقع ملات سازی گرما تولید می کند بطوریکه تقریبا تا حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه گرم تر از محیط کارگاه می شود بدین سبب از لحاظ تئوری می توان ملات گچ را در دماهای زیر صفر نیز مصرف نمود ولی عملا در کارگاهها باید از این کار خودداری کرده و حداکثر ملات گچ را در دماهای کمتر از ۵ یا ۶ درجه بالای صفر مصرف ننمائیم. به عبارت دیگر بهتر است طوری برنامه ریزی کنید که گچ کاری ساختمان در فصول گرم و معتدل سال صورت بپذیرد.

به علت زودگیر بودن گچ با وجود آنکه ملات آنرا بسیار کم درست می کنند (حداکثر به اندازه یک استانبولی) نمی توان سطوح زیادی را با آن سفید کرده و کاملا صیقلی نمود زیرا قبل از آنکه بتوانیم سطح گچ را با ماله پرداخت نموده تا سطوح صافی به دست آوریم گچ سخت شده و حالت پلاستیک بودن خود را از دست می دهد. بدین لحاظ پس از آنکه روی گچ و خاک را با ملات گچ اندود نمودند برای آنکه سطحی کاملا صیقلی به دست می آید.روی آن را کشته می کشند. البته استفاده از گچ های پلیمری نیز یک راه حل دیگر برای رفع محدودیت زمان گیرش گچ خواهد بود.

گچ های پلیمری پاششی، گچ سیوا و گچ ساتن که برای مصارف زیرکار و روکار در گچ کاری نوین مورد استفاده قرار می گیرند دارای افزودنی هایی هستند که زمان گیرش آن ها را به میزان قابل توجهی افزایش داده و عملا محدودیت زمانی در مصرف ملات گچ زنده را از بین برده اند. البته این گچ ها دارای خواص مثبت دیگری نیز هستند که در بخش های صفحات اختصاصی هریک از این محصولات قابل مطالعه می باشد.

کشته ملات گچی است که هیچ وقت سخت نمی شود و تا قبل از خشک شدن حالت پلاستیسیته و شکل پذیری خود را از دست نمیدهد البته باید توجه داشت که ضخامت اجرای ملات گچ کشته نباید حداکثر از یک الی دو میلیمتر تجاوز کند زیرا در غیر اینصورت پوسته پوسته شده، ترک میخورد و احتمالاً از سطح کار جدا می گردد.

گچ زنده و روش ساخت آن

گچ زنده که به جهت ساخت قالب های مخصوص اندود روی بناها بکار می رود و برای ساختن آن، گچ را توی آب ریخته و بلا فاصله کاررا آغاز می کنند .قدرت گیرایی گچ زنده بسیار زیاد است. در طاق زنی سنتی که آجر روی آجر می آید و بلافاصله باید بچسبد از گچ زنده استفاده می کردند. البته باید توجه داشت گچ زنده عمدتا با خاک در طاق زنی ها مورد استفاده قرار می گیرد؛چون خاک هم خاصیت چسبندگی دارد وهم مدت گیرایی را زیاد می کند.

تهیه ملات گچ زنده

برای تهیه ملات گچ زنده جهت مصارف سفیدکاری و زیرکار به ترتیب ذیل عمل خواهیم کرد:

• ابتدا یک ظرف تمیز و مخصوص تهیه ملات را آماده می نمائیم.

• سپس نیمی از ظرف مورد نظر را با آب تمیز و عاری از هرگونه ناخالصی پر می کنیم.

• پس از آن گچ یا گچ خاک مخلوط شده را از بسته بندی خارج کرده و به آب اضافه می کنیم. باید توجه نمائیم. همانطور که قبلاً ذکر گردید مقدار آب موجود در ظرف وزنی معادل ۷۰ الی ۸۰ درصد وزن گچ اضافه شده داشته باشد. بطور مثال اگر ۰٫۷ الی ۰٫۸ لیتر آب در ظرف ریخته شده بیشتر از ۱ کیلوگرم گچ به آن اضافه نگردد.

• سپس به محلول ۱ الی ۲ دقیقه زمان می دهیم تا فعل و انفعالات شیمیایی مربوط به تشکیل بلورهای گچ (جوانه زدن بلورهای گچ) صورت پذیرد و سپس مخلوط را با دست یا همزن کاملاً مخلوط کرده تا کاملاً یکدست و همگن شود.

• پس از آن حدود ۵ الی ۷ دقیقه فرصت برای استفاده از این ملات گچ خواهیم داشت و می توانیم با استفاده از کاردک مخصوص گچ کاری، ماله گچ کاری و شمشه، سطح مورد نظر را پوشش دهی نمائیم.

مطالب مرتبط

Stumble Upon Delicious

Cloob Digg

نظر شما

به روایت مذهبی ها

آخرین اخبار


	بله

	خیر