خط راه آهن رشت به پیر بازار را اولین خط راه آهن ایران دانستهاند و برخی آن را نخسین نماد مدرنیته گیلان میدانند.
نوشتهاند؛ از آنجایی که گیلان قدیم ثروتمند و اهمیت بسیار داشت و در ضمن یکی از مهمترین مسیرهایی بود که به روسیه و سپس به اروپا ختم می شد؛ به همین خاطر راه چآهن مزبور جزو اولین مسیرها و موفقترین خطوط ریلی بود که در ایران عصر قاجاریه بوجود آمد.
به گواهی اسناد؛ این خط راه آهن پس از کش و قوسها توسط یک تاجر واشراف زاده گرجی به نام خوشتاریا وبا حمایت روسها برای تردد سریع مسافر وجابجایی کالا والبته بیشتر برای منافع خود روسها در سال ۱۲۹۵ خورشیدی راه اندازی شد که تا حوالی سال ۱۳۱۷ خورشیدی فعالیت داشت. راه آهن مزبور در واقع برای رفت آمد به بندر انزلی طراحی شده بود و مسافران از طریق این قطار تا بندر کوچک و پراهمیت پیربازار رفته و از آنجا با کشتی از طریق تالاب به انزلی واز آنجا به دیگر نقاط می رفتند.
طبق تحقیقات بعمل آمده؛ قطار آن سه واگن داشت و هر واگن گنجایش سی و دو مسافر را داشت که مسیر حدود دوازده کیلومتری؛ یعنی از ابتدای خیابان سعدی رشت در محل بازار روز فعلی که به آن "خط ماشین" میگفتند تا پیربازار محل خانه مرحوم میر محمد حاکمی که ایستگاه بود را به رانندگی شخصی به نام علی بهرام پور می پیمود.
گفتنی است؛ پیش از این چندین خط راه آهن در ایران احداث شده بود ,ولی با کار شکنیها به شکست انجامید و به سرانجام نرسید. بنابراین اولین خط راه آهن ایران در رشت راه اندازی شده است. البته پیش از احداث خط آهن رشت به پیر بازار، در سال ۱۳۱۳ قمری (۱۲۷۴ شمسی) ، برای احداث موج شکن در انزلی و تاسییات بندری، یک کمپانی روسی، خط آهنی بین کوهای پونل تا سیاوزان کپورچال را برای حمل ونقل سنگ احداث کرده بود که از آنجا ،از طریق مرداب بسوی انزلی حمل می شد. امروزه بخشی از بقایای لوکوموتیو آن در سازمان بنادر دریایی انزلی نگهداری می شود.
اما امروزه فعالیت خط راه آهن جدیدی را در گیلان شاهد هستیم. این خط راه آهن ،راه آهن قزوین_رشت نام دارد که مطالعه آن از سال ۱۳۷۹ آغاز ودر سال ۱۳۸۱ کلنگ آن به زمین زده شد. عملیات اجرایی آن نیز از سال ۱۳۸۴ آغاز ودر نهایت این خط ۱۶۴ کیلومتری، ایستگاه قطارش در پانزدهم اسفند ۱۳۹۷ به بهره برداری رسید. این خط آهن در واقع بخشی از پروژه خط آهن قزوین_ رشت_بندر انزلی_ آستارا به طول ۳۷۴ کیلومتر است و تنها گسستگی مسیر کریدور شمال_جنوب می باشد.
کانال گیلان قدیم