قاجارهایی که جذب سوسیالیسم شدند

در دوران قاجار بعضی از افراد به سوسیالیسم گرایش فکری داشتند. از خود قاجارها، کسانی جذب این مکتب شدند.

به راستی پدیده عجیبی است که گاه اشراف زادگان ،بورژواها و محتشمان جذب مکتب اشتراکی می گردند. ویسکونتی کارگردان شهیر ایتالیا اشراف زاده ای کمونیست بود. مریم فیروز، کمونیست و توده ای بود. انگلس، کارخانه دار بزرگی بود و از ارکان انترناسیونال شد. اما مترجم بزرگی داشتیم نامش طاهر میرزا قاجار بود که شاه شهید به او علاقه زیادی داشت.

طاهر میرزا دوزبان عربی و فرانسه را بلد بود و ترجمه های کتب الکساندر دوما به خامه پربار اوست.سلیمان محسن اسکندری به طاهر میرزا و سپس به صلب فتحعلیشاه قاجار می رسید.سلیمان نماز خوان بود ولی به سوسیالیسم و مساوات اعتقاد داشت.او و برادرش یحیا میرزا (پدر ایرج اسکندری )در جامع آدمیت عضو بودند و سپس به انجمن حقوق پیوستند. سالها نماینده مجلس شد. زمانی به آلمان و دولت نظام السلطنه مافی متمایل شد. توسط ارتش بریتانیا دستگیر شد و به هندوستان ،نفی بلد گشت.اما پس از کودتای سه حوت ۱۲۹۹ به همدان آمد و نماینده مردم تهران در مجلس چهارم شد.او با سید محمد صادق طباطبایی حزب سوسیالیست را ایجاد کردند و در راه تحکیم قدرت رضاخان کوشید.

در اولین کابینه رضاخان، وزیر معارف شد .به خلع سلسله قاجاریه رای مثبت داد و به انتقال سلطنت به پهلوی رای ممتنع. در مهرماه ۱۳۲۰ حزب توده شکل گرفت و او از موسسین بود.دوسال بعد درگذشت. در تاریخ کمونیسم در ایران، گروه پنجاه و سه نفر هم مهم است که در آن دکتر تقی ارانی فیزیک دان و شیمی دان درس آموخته در آلمان، رکن رکین بود. در جهان، انترناسیونال ها مرتبط تغییر می کرد .انترناسیونال اول، با اقتدار مارکس و انگلس بود... انترناسیونال دوم، سوسیال دموکرات‌ها و انترناسیونال سوم، لنین ... این تطورات، روی جریان‌های کمونیستی در کشورهای دیگر اثر می‌گذاشت.

کمینترن شوروی، ارانی را به کامبخش و سیامک مربوط کرد. کامبخش هم فرزند شاهزاده ای قاجاری در قزوین بود که مهندس محسوب می شد. همسر کامبخش، دکتر اختر کیانوری خواهر نورالدین کیانوری بود.حزب عدالت باکو که شعبه ای از سوسیال دموکراسی روسیه بود در ۱۹۲۰ به حزب کمونیست ایران بدل شد.

حیدرعمواغلی، دبیر حزب بود. کارگران اردبیلی و آذربایجانی ایران به قفقاز و باکو می رفتند و حزب عدالت باکو بر آنان تاثیر زیادی می گذاشت. در دوره رضا شاه و در سال ۱۳۱۰ قانونی وضع شد که صاحبان فعالیت‌های اشتراکی به سه تا ده سال زندان محکوم می شدند. همین قانون سبب شد که پنجاه و سه نفر گرفتار آیند و دکتر ارانی در زندان درگذشت. من خاطرات کیانوری را کاملن خواندم. داستان پر ماجرای کمونیست ها در ایران. از آن فیش برداری کردم و به مقتضای زمان از آن خواهم گفت.

مهران معمارزاده

مطالب مرتبط

Stumble Upon Delicious

Cloob Digg

نظر شما

به روایت مذهبی ها

آخرین اخبار


	بله

	خیر