شاعرانگی ما ایرانیان

هر ملتی به هنر یا هنرهایی خاص علاقه دارد؛ برای نمونه برخی از ملت‌ها به هنرهای رزمی بیشتر علاقه‌مندند، برخی دیگر به نقاشی و مجسمه‌سازی، برخی دیگر به نمایش و فیلم، برخی دیگر به موسیقی و رقص و قس علیهذا.

عصراسلام: ایرانیان، به دلایل گوناگون، علاقۀ شگفتی به شعر دارند و «شاعرانگی» را می‌توان از ویژگی‌های بیشتر ایرانیان دانست. شعر و ایران آن قدر در هم تنیده شده‌اند که به دشواری می‌توان آنها را از هم تفکیک کرد. یکی از آثار این شاعرانگیِ عمیق و شدید آن است که ایرانیان مهم‌ترین سخنان خود دربارۀ اخلاق و دین و عرفان و فلسفه و حماسه را به زبان شعر بیان کرده‌اند.

از آنجاکه در شعرهای دست اول، صورت و معنی عمیقاً در هم تنیده شده‌اند و به هیچ روی نمی‌توان آن دو را از هم جدا کرد، درهم‌تنیدگی شعر و عرفان و اخلاق با شعر باعث می‌شود که فلسفه و عرفان و اخلاق هم شاعرانه شوند و بارِ عاطفی و احساسی پیدا کنند.

گذشته از این، شیفتگی ایرانیان به شعر باعث شده است بزرگ‌ترین قهرمانانِ ایرانیان در طول تاریخ شاعران ایرانی باشند، نه دانشمندان یا صاحبان دیگر هنرها و حرفه‌ها. هم از این روست که شاعران بزرگی مانند فردوسی، خیام، سعدی، مولانا و حافظ به مهم‌ترین شخصیت‌های فرهنگیِ ایران تبدیل شده و به شدت مورد اقبال عام و خاص قرار گرفته‌اند. این اقبال فراوان به شعر و تبدیل شدن شاعران به قهرمانان تاریخی باعث می‌شود عموم مردم به شدّت تحث تأثیر شاعران خود قرار گیرند و حرف‌های آنها را به عنوان حقایقِ قطعیِ مسلّم در نظر بگیرند و حتی در مقام استدلال هم برای شعر ارزش فراوان قائل باشند.

در میان بسیاری از مردم کشور ما، شعر برهان قاطع و فصل الخطاب است و یک بیت زیبا و بلیغ به مراتب بیش از یک استدلال دقیق و درست، قدرت اقناعی دارد. نه تنها در محافل ادبی و علمی، بلکه در جمع‌های خانوادگی و از آن شگفت‌تر در محاکم قضایی و مجامع سیاسی نیز غالباً شعر بیش از هر استدلالی کارایی دارد به همین سبب می‌بینیم که یک سیاست‌مدار، یا مدیر به جای پذیرش مسئولیت و انجام وظیفۀ خود، با خواندن شعری زیبا و با تحریک عواطف مخاطبان خود، به طور کامل از زیر بار مسئولیت خویش شانه خالی می‌کند. حل کردن مسائل خانوادگی و فیصله دادن پرونده‌های قضایی با شعر نیز از حوادثی است که در کشور ما کمابیش دیده می‌شود.

گمان می‌کنم کمتر کسی ممکن است شعرهای خیام و فردوسی و سعدی و حافظ و مولانا را صرفاً برای لذت بردن بخواند. به نظر می‌رسد غالب کسانی که سخنان این بزرگان را می‌خوانند، برآن‌اند که از آنها اخلاق و عرفان و دینداری بیاموزند و بر اساس آموزه‌های آنها زندگی کنند. همان گونه که می‌دانیم، ما انسان‌ها غالباً با واقعیت‌های زندگی روبه‌رو نمی‌شویم و نوعاً بر اساس پیش‌فرض‌ها و پیش‌داروی‌های خود، با پدیده‌های دنیا مواجه می‌شویم و آنها را تفسیر می‌کنیم. اشعار شاعران بزرگ معمولاً پیش‌فرض‌هایی در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهند و آنها را برای رویارویی‌های خاصی با واقعیت‌های زندگی آماده می‌کنند..

ایرج شهبازی

مطالب مرتبط

Stumble Upon Delicious

Cloob Digg

نظر شما

به روایت مذهبی ها

آخرین اخبار


	بزودی نابود می شود

	هرگز از بین نمی رود