وارد شدن به تعاملات مالی پرریسک به منظور سود بردن از نوسانات ارزش یک کالا یا خدمت، سفته بازی نامیده میشود. در واقع سفته بازی انجام معاملات پرریسک است. در این معاملات ممکن است بخشی یا تمام دارایی از دست برود؛ همچنین امکان کسب سودهای هنگفت نیز به این وسیله وجود دارد.

عصراسلام: سفتهبازها افرادی هستند که به مطالعه و بررسی دقیق نوسانات قیمت کالا و خدمات پرداخته و برای دستیابی به سودهای بالا، اقدام به معاملات پر ریسک میکنند. گاهی به کسانی که سفته بازی میکنند، نوسان گیر هم گفته میشود.
در سفته بازی، ریسک زیانآوری، بیشتر از احتمال دستیابی به سود مورد نظر است و به همین دلیل است که سفته بازی به عنوان یک روش معاملاتی با ریسک بالا شناخته میشود. در حقیقت میتوان گفت که سفته بازی یک روش خرید و فروش داراییهای مالی است. برای مثال خرید مسکن، خودرو یا هر کالای دیگری را میتوان با رویکرد سفته بازی انجام داد. هر کدام از این معاملات با توجه به نحوه و زمان خرید، میتواند به عنوان سرمایهگذاری ساده و یا سفته بازی در نظر گرفته شود.
به عنوان مثال شخصی که باور دارد و یا پیش بینی می کند که ارزش ریالی در روزهای آینده دچار کاهش می شود سرمایه زیادی را تبدیل به ارز یعنی دلار و یورو می کند و مقادیر زیادی ارز خریداری می کند به این امید که سود قابل توجهی کند سفته باز اطلاق می شود.
در واقع فرق بزرگی که بین شخص سرمایه گذار و شخص سفته باز وجود دارد در نوع ریسک آنها است. سرمایه گذار سرمایهاش را با تحقیق و بررسی و با ریسک معقول هزینه میکند اما شخص سفته باز کسی است که ریسک های بزرگ قمارگونه می کند.
سفتهباز کیست؟
سفته باز، فردی است که ابزار مشتقه (derivatives، قرارداد یا اوراقی که ارزش آن، به ارزش اوراق بهادار، کالا، شِمش یا ارز اصلی وابسته است و هیچگونه ارزش مستقلی ندارد)، کالا، اوراق قرضه، سهام یا ارز را با ریسکی بالاتر از حد معمول، در ازای بهدست آوردن سودی فراتر از انتظار، معامله میکند. سفته بازها ریسکهای بالایی را بهویژه در ارتباط با پیشبینی تغییرات قیمت در آینده میپذیرند و امیدوارند که با انجام این ریسکها، سریعا به سودهای بالایی دست یابند.
معمولا سفته بازان سرمایهگذارانی ریسکپذیر و پیچیده هستند که در بازارهایی که در آن معامله میکنند، تخصص دارند. آنها معمولا سرمایهگذاریهای اهرمی مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله را انجام میدهند. از این رو به این سرمایهگذاران، سفته باز گفته میشود که آنها سعی میکنند تا تغییرات قیمت را در بخشهای بیثباتتر بازار پیشبینی کنند و باور دارند یا فکر میکنند که سود بالایی بهدست خواهند آورد، حتی اگر شاخصهای بازار، خلاف آن را نشان دهد. سفته بازها معمولا در چارچوب زمانی کوتاهتری نسبت به سرمایهگذاران دیگر، عمل میکنند.
سفته بازی در بازار مسکن
در مثالی دیگر زمانی که فردی که ملکی را سالها پیش خریده باشد و پس از سالها که قیمت آن افزایش یافته است بخواهد آن را بفروشد سرمایه گذار و کسی که در زمانی که مالک ملک به خاطر کمبود نقدینگی ملکش را زیر قیمت می فروشد ، ملک را خریداری کند و سپس طی روزهای آینده آن را با قیمت بسیار بالاتر بفروشد و سود قابل توجهی کند سفته باز گویند.
سفته بازی در بورس
در بورس وقتی سفتهبازان سهم را بالا می برند، اجازه ورود نوسان گیر را نمی دهند و در محدوده ای که قصد دارند از این سهم خارج شوند، از رسانه ها و از سایت ها استفاده می کنند و خبر منتشر می کنند. در اینجا کلاه بر سر سایرین می رود. خبرهای زیادی مثل تعدیل سود یا افزایش سرمایه باعث بهبود هر سهم می شود اما نوسانگیران قبل از این که این اخبار منتشر بشود می فهمند و با بالا بردن انتزاعی سهام، ارزش اخبار را از بین می برند و عبارت پیش خورد کردن سهم در بازار مطرح می شود.اگر فعال بورس هستید حتما مشاهداتی در مورد سفتهبازی داشتهاید در این زمینه می توانید از طریق مشاوره تلفنی و مشاوره حضوری باما در ارتیاط باشید.
تاثیر سفته بازی بر بازار
در صورتی که شخص سفته باز پیش بینی کند که ارزش دارایی خاصی مثلاً اوراقی ارزی مثل دلار و یورو افزایش خواهد یافت به طور گسترده ای به خرید آن اقدام می کند تا جایی که با افزایش تقاضا موجب افزایش قیمت آن دارایی می شود. این حرکت باعث می شود که دیگر سرمایه گذاران نیز اقدام به همین کار کنند و قیمت دارایی فوق بالا و بالاتر رود و به این طریق با فعالیت سفته بازی حبابی کاذب در قیمت دارایی مورد نظر ایجاد می شود. اما عکس این موضوع را نیز شاهد هستیم ، زمانی که سفته باز احساس کند قیمت دارایی خاصی بیشتر از ارزش واقعی آن است فروش گسترده آن با قیمت پایین را شروع می کند و در صورتی که بقیه سرمایه گذاران نیز مانند او عمل کنند قیمت دارایی فوق پایین می آید و به این شکل حباب کاذب سفته بازی برای آن دارایی شکسته می شود.
تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی
۱. افق سرمایه گذاری
افراد با دیدگاه زمانی مختلف اقدام به سرمایه گذاری در بورس می کنند افراد سرمایه گذار معمولا افق زمانی شان برای سرمایه گذاری بلند مدت می باشد.
۲. میزان ریسک پذیری
زمانی که شخصی اقدام به سرمایه گذاری بلند مدت میکند دیگر توجهی به نوسانات کوتاه مدت بازار نمی کند و تجربه ثابت کرده افرادی که در بورس بلند مدت سرمایه گذاری می کنند اکثریت ضرر نمیکنند. با سهامداری بلند مدت ریسک سرمایه گذاری کاهش می یابد ولی افرادی که اقدام به نوسانگیری و سفته بازی می کنند ریسک زیادی را باید بپذیرند بدلیل اینکه افق زمانی سرمایه گذاری آنها کوتاه مدت است و نوسانات کوتاه مدتی بر روی سرمایه آنها تاثیرگذار است
۳. روش تحلیلی
اکثر سرمایه گذاران با دید بلند مدت شرکت های بنیادی را با استفاده از تحلیل بنیادی تجزیه و تحلیل می کنند و سهم های سودآور و بنیادی را با این روش تحلیل انتخاب میکنند اما افرادی که اقدام به نوسانگیری یا سفته بازی می کنند معمولا از تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی استفاده می کنند و در حمایت ها سهم را خریداری کرده و در نقاط مقاوتی اقدام به فروش سهام میکنند. البته برخی از آنها نوسانگیری روزانه می کنند که برای اینکار استفاده از تابلوخوانی کمک زیادی به نوسانگیر خواهد کرد.
سرمایه گذاری بهتر است یا سفته بازی؟
بطور کلی در بازار سرمایه به ویژه بازار بورس ایران، سرمایه گذاری بلند مدت سودآورتر از نوسانگیری و سفته بازی می باشد. اگر به بازدهی سهم های موجود در این بازار توجه کنید بازدهی زیادی را ثبت کرده اند اما ممکن است همین سهم های پر سود در برخی از ماه ها بازدهی خوبی نداشته باشند و به طور کلی چون در کوتاهمدت قیمتها بهصورت غیرعقلانی بالا و پایین میروند و مدام نوسان دارند؛ نمیتوان فهمید که در هفته یا ماه آینده چه بلایی بر سر قیمتها میآید!
همچنین سفتهبازی کار راحتی نیست چون ممکن است:
هم زمان با سفته بازان برخی دیگر این ارز یا سهام را بخرند و بعد از چند روز که در سود بودند اقدام به فروش قبل از سفته بازان نمایند و این کار باید باعث کاهش سود سفته بازان خواهد شد.
این کار غیر اخلاقی و غیر قانونی است که به هر دلیلی اگر با بقیه کنار نیایند ممکن است تمام نقشههایشان درست از آب درنیاید.
منابع: جامجم، رهجویان عدالت، سبدگردان هدف