وُشُمگیر ملقب به "ظهیرالدوله ابومنصور وشمگیر" پسر زیار دیلمی بن وردانشاه فومنی و تیرداد گیل کوچانی دومین فرمانروای سلسله زیاریان است که پس از کشته شدن برادر بزرگترش مرداویج، در سال ۳۲۳ هجری قمری به حکومت رسید. عمده مورخین وی را از شیعیان زیدی میدانند.

عصراسلام: وی به اکراه همکاری با مرداویج را پذیرفت و بعدها از جانب او فرمانروای ری شد. وشمگیر در ابتدای حکومت علاوه بر گرگان، مازندران و گیلان بر نواحی مرکزی ایران شامل ناحیه جبال و نیز خوزستان حکومت میکرد و برای مدتی بر آذربایجان نیز سلطه یافت.
با این حال، وی دچار درگیری با سامانیان و بوییان شد. سامانیان که بر خراسان بزرگ و شرق ایران حکمرانی میکردند درصدد بودند نواحی طبرستان(مازندران)، گرگان و ری را به قلمرو خود ملحق کنند. از سوی دیگر بوییان نیز که در فارس مستقر بودند میخواستند ناحیه جبال و غرب ایران را تصرف کنند.
وشمگیر جنگهای بسیاری خصوصاً با بوییان داشت که بیشتر حالت دفاعی و حفظ حدود طبرستان و گرگان را داشتند. بوییان نیز با سماجت برای تسخیر سرزمینهای اندک وشمگیر میجنگیدند. وشمگیر تا پیش از شکست در نبرد ری در سال ۳۲۹ قمری استقلال کامل داشت. اما، با این شکست سرزمینهای ری و اصفهان را از دست داد و تنها منطقهٔ گرگان و طبرستان در قلمرو او باقی ماند. البته در همین مناطق نیز با شورشهای مکرر امرای محلی و رهبران علویان طبرستان مواجه بود.
وشمگیر بن زیار سپس مجبور شد تبعیت از سامانیان را بپذیرد. بدین ترتیب آل زیار بدل به یک دولت محلی تابع سامانیان شد. دلیل تغییر موضع سامانیان در برابر وشمگیر ترس از اتحاد دیلمیان و قدرت یافتن بوییان و فتح خراسانات بود. به عبارتی دولت زیاری دیوار حایلی بین دو دودمان دیگر بود. بدین جهت وشمگیر تا پایان زندگیش با سامانیان در حال دفاع در برابر بوییان بود و تبرستان و گرگان بارها بین این دو دست به دست شد. وشمگیر برای در امان ماندن از این جنگها حتی حاضر شد با خلیفه عباسی رابطه برقرار کند.
او به واسطهٔ سامانیان از خلیفه خواست که وساطت کند و از بوییان بخواهد که از تعرض به سرزمینهایش دست بردارند. وی سرانجام در روز اول محرم ۳۵۷ هجری در حالی که مشغول آماده شدن برای یکی دیگر از اینگونه نبردها بود، در گرگان کشته شد. فرزندانش به نامهای: بیستون، قابوس، سالار (موسس سالاریان) و لنگر (موسس لنگریان) تا سالها در مازندران و حومه حکومت کردند.
اسفندیار برزگر
کانال گیلان قدیم