ابوالحسن ابتهاج؛ پايه گذار و رئيس سازمان برنامه و بودجه

اكنون كه فصل ارائه بودجه و سالگرد تولد ابوالحسن ابتهاج است (پايه گذار و رئيس سازمان برنامه و بودجه) بد نيست كه چند نمونه از رفتارهای كارشناسی او مرور شود.

عصراسلام: در اوايل دهه ۱۳۲۰ قرار بود ابتهاج رئيس بانك ملي شود اما مجلس مخالف بود. دكتر ميلسپو مستشار آمريكايي كه براي ساماندهي اوضاع مالي به تازگي وارد ايران شده بود جانب ابتهاج را گرفت و كمك كرد كه او رئيس بانك ملي شود. اما اين كمك سبب آن نشد كه ابتهاج بعدها همه دستورات و تصميمات ميلسپو را چشم بسته قبول كند.

در اولين گام، پيشنهاد ميلسپو براي ورود يك آمريكايي به حوزه رياست بانك را رد كرد و در موارد ديگر، ديدگاههاي او را به چالش كشيد تا جائيكه ميلسپو يكي از شرايط ادامه كارش در ايران را عزل ابتهاج اعلام كرد!

در اسفند ۱۳۲۷ بواسطه تحريم هاي ناشي از دعواي حقوقي ايران و انگليس بر سر ميزان سهم ايران از نفت استخراجي، اقتصاد مملكت و بويژه درآمدهاي ارزي بانك ملي در وضعيت بحراني قرار گرفت. ابتهاج مصوبه اي را از مجلس گذراند كه بانك شاهي و بانك ايران و روس كه توسط خارجي ها اداره مي شدند، بخشي از سپرده هاي خود را بدون بهره به بانك ملي بسپارند. بانك هاي خارجي اعتراض كردند و مقامات ايراني عقب كشيدند اما ابتهاج از نظرخودش كوتاه نيامد و نهايتا بانك هاي خارجي را براي نجات اقتصاد ايران وادار به تمكين كرد

او در ادامه همين سياست در سال ۱۳۲۹ در گفتگو با خبرگزاري آسوشيیتدپرس آشكارا اعلام كرد كه از نظر من قرارداد نفتي ايران و انگليس ناعادلانه است و سهم ايران بايد افزايش يابد. اين اظهارات او، واكنش برخي از مقامات داخلي و خارجي را بر انگيخت و همان روز باعث بركناري او از رياست بانك ملي شد اما ابتهاج حاضر به پس گرفتن حرفش نشد تا اينكه چندسال بعد همان اظهارات ابتهاج بخشي از ادعاي ايران عليه انگليس شد.

ابتهاج در سال ۱۳۲۸ برای شرکت در مجمع عمومی سالیانه بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول، عازم سفر به واشنگتن بود. شاه به او مي گويد: «حالا که شما به آمریکا می‌روید با وزارت خارجه آمریکا راجع به کمک‌های آمریکا به ایران هم صحبت کنید.!».

ابتهاج پاسخ مي دهد: «بسیار خوب. اما قبل از این که با آنها صحبت کنم، تمامی مطالبی را که سال‌هاست به اعلی‌حضرت عرض کرده‌ام. اجازه بفرمایید الان تکرار کنم که بعد هیچگونه سوءتفاهمی پیش نیاید. مطالبی را که امروز می‌خواهم حضورتان عرض کنم، عینا همان حرف‌هایی است که وقتی رئیس بانک ملی بودم، به عرضتان می‌رساندم. بنابر این تصدیق می‌فرمایید که تعصب خاصی ندارم. اول این که پول نفت باید منحصرا خرج برنامه عمرانی شود. دیگر این که، ایران احتیاج به ارتشی بیش از آن چه برای امنیت داخلی لازم است، ندارد. اگر دوستان غربی ما معتقد هستند که ارتش ایران باید نقش مهم‌تری از این داشته باشد، باید تفاوت بودجه گزاف ارتش را خودشان بپردازند . به نظر من، نباید درآمد نفت را به هیچ مصرفی جز عمران مملکت برسانیم. ایران قادر نیست برنامه عمرانی مفیدی که در زندگی افراد ایران موثر باشد، اجرا کند و در عین حال مخارج سنگین ارتش را عهده‌دار باشد.».

کانال تحلیل روز

مطالب مرتبط

Stumble Upon Delicious

Cloob Digg

نظر شما

به روایت مذهبی ها

آخرین اخبار


	بزودی نابود می شود

	هرگز از بین نمی رود