کد خبر: ۲۱۳۹۱
تاریخ انتشار: ۰۹ آذر ۱۳۹۹ - ۱۹:۰۳-29 November 2020
به عقیده باستان‌شناسان انجیر، نخستین محصول زراعی بشر در ۱۱ هزار و ۴۰۰ سال پیش می‌باشد. از این رو نخستین میوه پرورش یافته دست انسان بوده و هزار سال قبل از زراعت گندم، جو و بنشن در خاورمیانه کشت می‌شده است.
عصراسلام: آثار این درخت در آخر دوران دوم زمین‌شناسی (کرتاسه) دیده شده و در دوران چهارم در اطراف دریای مدیترانه مورد کشت قرار گرفته است. گفته میشود که کاشت انجیر، از ۲۸۰۰ تا ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در مصر باستان مرسوم بوده است.
درخت انجیر در یونان باستان هم از منظر خوراکی و هم از منظر دارویی ارزشمند بوده و به عنوان یک منبع غذایی برای فصل زمستان مد نظر بوده است. یونانیان قدیم نوع اصلاح شده این درخت را تحت نام انجیر آتیک (Attic) می‌شناخته‌اند.
رومیان نیز این درخت را با اعتقادات مذهبی خود درآمیخته آنرا نشانه سعادت، پیشرفت و ترقی روز افزون می‌دانسته‌اند. میوه انجیر یکــــی از قدیمی‌ترین میوه‌ها در اسپانیا است. اعراب پس از حمله و فتح کشور پرتقال، درخت انجیر را به آنجا برده‌اند.
یهودیان قدیم نیز درخت انجیر را می‌شناخته‌اند و نوعی از این میوه ارزشمند تحت عنوان فیکوس سیکوروس در تورات یاد شده است. در کتاب مقدس انجیل نیز از انجیر، فراوان نام برده شده و به عنوان یکی از میوه‌های بهشتی قلمداد گردیده است. در قرآن کریم نیز خداوند به انجیر قسم یاد نموده و سوره‌ای به نام این میوه نام‌گذاری شده است.
گیاهشناسی
این گیاه از درختان میوه مناطق گرمسیری است. درختی خزان پذیر بشمار می‌رود و ارتفاع آن تا ۱۰ متر می‌رسد. منشا این گیاه آسیای غربی است.
نگهداری و مراقبت از درخت انجیر، تقریباً راحت و آسان است. درخت انجیر به جز مورچه و ملخ که به میوه رسیده آن حمله میکنند، دشمن دیگری ندارد.
نام: انجیر
نام لاتین: Fig
نام علمی: Ficus carica
خانواده: Moracee (تیره توت‌ها)
این گیاه دارای برگ‌های پهن و کرکدار با رگ بندی پنجه‌ای با شیار‌های عمیق می‌باشد. این گیاه دارای ۶۰۰ گونه است که اغلب ان‌ها وحشی یا زینتی هستند. مانند درخت معروف به ” کاتوچو ” که هم زینتی است و هم صنعتی که هم در صنعت و هم به عنوان گیاه آپارتمانی استفاده میشود.
انواعی که در باغبانی از نظر مصرف میوه آن مورد استفاده قرار می‌گیرد عبارتند از:: ” فیکوس کاریکا ”، ” فیکوس کاریکا "و ” فیکوس پودو کاریکا ". فیکوس کاریکا همان انجیر معمولی است که به عنوان میوه مورد مصرف قرار می‌گیرد. ولی فیکوس پالماتا و فیکوس پودوکاریکا بیشتر برای تلقیح انواع انجیر خوراکی کاشته می‌شوند.
این درخت مکان‌های آفتابگیر را بیشتر دوست دارد. بنابراین در هنگام کاشت نهال انجیر به این مورد هم توجه داشته باشید. برای پرورش انجیر مکان آفتابگیر را انتخاب کنید، تا میوه‌دهی بهتری داشته باشد.
توصیه میشود این درخت حداقل ۷ الی ۸ ساعت در معرض آفتاب قرار بگیرد. البته در مکان‌های سایه رشد درخت انجیر هم عملکرد خوبی دارد، اما میزان باردهی کمتری خواهد داشت.
انواع انجیر خوراکی
انجیر نوع معمولی از دوران باستان کشت می‌شده و به صورت وحشی در مناطق خشک و آفتابی با خاک عمیق و تازه و نیز در مناطق صخره‌ای رشد میکند. گلهای انجیر معمولی همه ماده بوده و به گرده‌افشانی نیاز ندارند. بعضی از ارقام مهم انجیر معمولی را می‌توان با عناوین کادوتا (Kadota)، میشن (Black Mission)، قهوه‌ای (Brown Turkey)، آدریاتیک (Adriatic) و کلسته (Celeste) برشمرد. انجیرهای سیاه موجود در بازار معمولا از این نوع می‌باشند.
انجیر ازمیر مهمترین نوع اقتصادی به‌ویژه در ایران می‌باشد. انجیر ازمیر در ایران به ارقام مختلف سیاه، سبز، پیوس، متی، شاه انجیر و کشکی تقسیم میشود. عمده انجیرهای تولیدی در ایران، گونه سبز نوع ازمیر می‌باشد.
انجیر سان‌پدرو در هر فصل دو مرحله تولید محصول دارد که مرحله اول آن مهمتر بوده و به گرده‌افشانی نیاز ندارد. این در حالی است که محصول مرحله دوم نیازمند گرده‌افشانی برای ماندن میوه بر روی درخت می‌باشد. ارقام مرتبط با انجیر سان پدرو شامل Desert King، Lampiera و San Pedro بوده که معروف‌ترین آنها نوع King می‌باشد.
انواع مختلف انجیر
انجیر از نظر رنگ میوه به انواع سیاه و زرد یا سفید تقسیم بندی می‌گردد. با این وجود شرح جزئی‌تر برخی از ارقام موجود به‌صورت زیر می‌باشد.
انجیر آدریاتیک (Adriatic):
رنگ این نوع انجیر سبز کم‌رنگ مایل به زرد و بخش داخلی آن نیز قرمز رنگ است. با توجه به مطبوع بودن طعم خشک آن، بیشتر به صورت خشک مصرف می‌گردد. شیرینی این نوع نسبت به انواع دیگر کمتر است.
انجیر قهوه‌ای (Brown Turkey):
این نوع انجیر پر آب و با طعم شیرین بوده و به هر دو صورت تازه (تر) و خشک مصرف می‌گردد.
انجیر کالی‌میرنا (Calimyrna):
این نوع انجیر، بزرگ و کم‌آب بوده و دارای پوست سبز و ضخیم و گوشته سفید می‌باشد. شیرینی آن زیاد نبوده و مصرف آن بیشتر به‌صورت خشک می‌باشد. پوست ضخیم این انجیر در هنگام خوردن گرفته میشود.
انجیر کلسته (Celeste):
این نوع انجیر بسیار شیرین و پر آب و دارای پوست بنفش می‌باشد. اندازه آن کوچک و متوسط بوده و به هر دو صورت تازه و خشک مصرف می‌گردد.
انجیر کادوتا (Kadota):
انجیر کادوتا زرد و سبز رنگ، با اندازه متوسط و پوست ضخیم می‌باشد. دارای هسته شیرین، کم‌دانه و سفید تا صورتی‌رنگ است.
انجیر میشن (Mission):
این نوع انجیر دارای رنگ بادمجانی و گوشت قرمز بوده، آب‌دار، بسیار خوشمزه وبافت قابل جویدن دارد. در هر دو حالت تازه و خشک مصرف می‌گردد.
انجیر کینگ (Desert King):
انجیر کینگ یکی از انواع پر ثمر درخت انجیر با دو مرحله تولید محصول می‌باشد. میوه‌های این نوع انجیر از اوایل تابستان شروع به رسیدن کرده و این‌کار تا اواخر تابستان ادامه دارد به‌گونه‌ای که در تابستان معمولا جوانه‌های ریز انجیر، میوه‌های نارس و رسیده آن به‌صورت همزمان دیده می‌شوند. میوه‌های رسیده آن به بزرگی تخم مرغ بوده و به رنگ سبز متمایل به زرد می‌باشد. در ایران این نوع انجیر را در برخی موارد به‌نام انجیر سه وقته می‌شناسند.
شرایط محیطی رشد درخت انجیر:
شرایط محیطی برای رشد و نگهداری درخت انجیر پر اهمیت است.
خاک درخت انجیر:
انجیر در اکثر خاک ها هر چه که باشند از شنی سبک تا رسی سخت به خوبی رشد می کند. PH حدود شش تا هفت و نیم برای رشد انجیر خوب است. خاک های اراضی لمونی بهترین انواع خاک برای کاشت و رشد انجیر می باشند، البته اگر درخت انجیر در مناطق حاوی این خاک کاشته شود به علت این که شاخ و برگ ها زیاد رشد میکنند، میوه دهی دو یا سه سال با تاخیر مواجه می شود.
آب و هوای متناسب با درخت انجیر:
بارندگی مورد نیاز انجیر در کاشت‌های دیم ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی متر در سال با پراکندگی مناسب (یعنی از اواسط پاییز تا اوایل بهار است) بارش باران در زمان باردهی و تلقیح درخت می تواند مضر باشد و حصول درخت را کاهش دهد. اگر برداشت همراه با بارندگی صورت گیرد باعث کاهش کیفیت محصول می گردد.
باد:
وزش باد یا بارندگی در طول انجام عمل بار دهی ممکن است با ایجاد اختلال در پرواز طبیعی زنبور انجیر (Blostophaga) در انجام فعالیت گرده افشانی و تشکیل میوه، وقفه و ممانعت ایجاد کند. با وجود این، وزش نسیم ملایم در هنگام خشک شدن میوه مناسب است. زیرا به رسیدن مطلوب میوه ها کمک میکند.
میزان مقاومت انجیر در برابر سرما:
درختان انجیر به سرمای زمستان حساسیت بیشتری دارندمیزان حساسیت به سرما در بیشتر ارقام انجیر به اندازه مقاوم ترین درختان پرتقال گزارش شده است. همچنین مقاومت آن از درختان انار کمتر است.
مقاومت این درخت به سرما، رقم، سن، سلامتی درخت، و شرایط فیزیولوژیکی آن بستگی دارد. درختان جوان نسبت به سرما حساسیت بیشتری نشان می دهند. درختان جوان در سرمای ۳- درجه سانتیگراد طی ماههای آبان و آذر آسیب دیده و با درجه حرارتهای ۹- درجه سانتیگراد در اواسط زمستان از بین می روند.
درختان انجیر در اوایل شروع فصل سرما مقاومت کمتری دارند که با پیشرفت رکود، درجه حرارت های پایین تر مقاومت بیشتری پیدا می کنند بطوری که درجه حرارت های ۳- تا ۶- درجه سانتیگراد در اوایل فصل زمستان ممکن است درختان را بخشکاند. ولی با پیشرفت مرحله رکود این امر بسته به رقم، در درجه حرارت های پایین تر از ۱۰ درجه سانتیگراد تحقق می‌یابد.
اندامهای جوان درخت نسبت به سرما حساسیت بیشتری دارند. درجه حرارت های ۸- تا ۱۰- درجه سانتیگراد، شاخه های جـوان را از بین می برد، در حالیکه تنه درخت در درجه حرارت ۱۲- تا ۱۵- درجه سانتیگراد نابود می شود ولی ممکن است اندامهای زیر زمین، شاخسارهای جدیدی را در فصل رشد بعد بوجود آورند. ریزش زودتر از موعد که ممکن است به وسیله حمله آفات و بیماریها و یا خشکسالی ایجاد شده باشد، حساسیت درخت را به سرما بیشتر می کند.
آبیاری درخت انجیر:
انجیر قادر است خشکی را به خوبی تحمل کند، پس برای کاشتن آن در مناطق خشک مشکلی نیست. کیفیت آب مورد استفاده برای انجیر به اندازه دیگر درختان میوه حائز اهمیت نیست. انجیر ریشه کم عمقی دارد اما با این حال مناطق پر آب را هم دوست ندارد و در مقابل خشکی شدید هم خیلی نمی تواند دوام بیاورد و آسیب می بیند. در فصول پر آب و باران میوه های انجیر ترک بر میدارند. اگر انجیر به اندازه ۵۰ درصد تبخیر تشت آبیاری شود رشد رویشی مناسبی پیدا می کند.
هرس درخت انجیر:
مانند اکثر گیاهان انجیر هم برای حفظ سلامتی خود به هرس نیاز دارد. هرس این درخت سبب بزرگ تر شدن میوه های انجیر آن می شود. این درخت را در اواسط پاییز بعد از نخستین سرمازدگی‌ها هرس میکنند.
دو نوع هرس فرم دهی و هرس باردهی در انجیر انجام میشود. هرس فرم انجیر که سبب فرم دهی درخت به شکل بوته یا پا بلند است و هرس باردهی هم برای جلوگیری از چند تنه شدن درختان انجام شده و در آن برخی از پاجوش‌ها را حذف میکنند.
هرس پاییزه انجیر
در این نوع هرس از ۲ تا ۳ شاخه‌ای که بار داده است یکی که نزدیک تنه اصلی است حفظ کرده و بقیه را حذف میکنند.
کود درخت انجیر:
انجیر به سدیم و بور حساس است اما کمبود آهن و روی تاثیر زیادی روی آن ندارد.
فاصله کاشت درختان انجیر
فاصله کاشت انجیر دیم ۱۰ در ۱۰ است و عمق گودال‌ها ۱ تا ۱.۵ متر با طول و عرض ۷۰ تا ۸۰ و قلمه‌های حدود ۷۰ تا ۸۰ سانتی‌متر با قطر ۲ تا ۴ سانتی‌متر در آن کاشته میشود. زمان کاشت انجیر از اوایل اسفند تا نیمه اول فروردین ماه می‌باشد. نهال‌های انجیر دیم باید از آسیب سرما، گرمای شدید، خسارت آفات و موش حفظ شوند.
آفات درخت انجیر:
اولین آفت انجیر مورچه است، آسیب های مورچه به درخت انجیر دو گونه است:
یکی آن که حشره پلاستوفاگا که عامل گرده افشانی انجیر است، غذای مورچه ها نیز هست. مورچه با شکار این حشره گرده افشانی را تا میزان زیادی کاهش می دهد و میوه های تلقیح نشده بدین ترتیب از روی درخت می ریزند. دوم آن که میوه های رسیده را می خورد و کیفیت و کمیت محصول را تنزل می دهد.
برای مبارزه با مورچه مقادیری سم را در لانه یا دور درخت می پیچند. شب پره هندی، پروانه برگ خوار، سوسک شاخک بلند، مگس میوه انجیر، مگس سرکه و کته تار عنکبوتی دیگر آفات مهم انجیر هستند. های انجیر آن می شود. این درخت را در اواسط پاییز بعد از نخستین سرمازدگی‌ها هرس می کنند.
بیماری‌های درخت انجیر:
شانکر یا خشکیدگی انجیر، ترشیدگی میوه انجیر و بیماری موزائیک انجیر از بیماری‌های آسیب زننده به درخت انجیر هستند.
روش تکثیر درخت انجیر:
روش های ازدیاد انجیر در دو دسته تکثیر جنسی و غیر جنسی قرار می گیرند. از تکثیر جنسی زمانی استفاده می شود که شما دانه های درشتی از میوه انجیر به دست آورده باشید. به گونه ای که این دانه ها زیر دندان شما مشخص باشند. تکثیر غیرجنسی به روش های مختلفی چون پیوند، خواباندن شاخه، پاجوش و قلمه زدن تقسیم می گردد. قلمه زدن رایج ترین روش برای تکثیر درخت انجیر است.
روش قلمه زدن:
قلمه زدن به دو صورت کاشت مستقیم و کاشت خزانه ای امکان پذیر است.در روش قلمه زدن به شکل مستقیم حفره ای معادل یک تا ۱.۵ متر با پهنای ۸۰ سانتی متر ایجاد و قلمه های ۳ یا ۴ ساله (بهتر است این قلمه ها در محدوده سنی انتخاب شوند که از نظر ضخامت برابر با ۲ تا ۴ سانتی متر و از نظر قدی برابر با ۷۰ تا ۸۰ سانتی متر باشند) را در آن بکارید. این حفره ها با فواصل ۶ تا ۱۲ متر از یکدیگر ایجاد می‌گردند.
در قلمه زدن به روش خزانه ای قلمه‌هایی به طول ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر انتخاب می شود. بهتر است این قلمه‌ها را از درختان ۲ یا ۳ ساله قطع کنید و در انتهای فصل پاییز اقدام به این برش نمایید. قلمه‌ها را در خاک رطوبتی با دمایی معادل۵ تا ۶ درجه حفظ نمایید.
در نهایت قلمه‌ها از پایان زمستان تا ابتدای بهار با فواصل ۴۰ تا ۴۵ سانتی متر بر روی زمین کشت می‌شوند. زمانی که در حال کاشت قلمه هستید، باید آخرین جوانه از خاک خارج باشد. این قلمه‌ها به سرعت رشد تکمیلی خود را آغاز می کنند. یک سال منتظر باشید و آن گاه بهترین آنها را به محلی جدید با عرض، گودی و طول نیم متر ببرید و بکارید.
تکثیر انجیر به وسیله پاجوش:
برای کاشت درخت انجیر با پاجوش بهتر است در بهمن یا اسفند دست به کار شوید و پاجوش‌ها را داخل حفره‌های آماده بکارید. تنها ۲ یا ۳ شاخه از نهال باقی بگذارید. برای کشت آبی حفره ای به اندازه ۲ متر ایجاد و حالا ۱.۵ متر از آن را با خاک پوشش دهید. حفره را آبیاری کرده و شاخه را درون آن بگذارید.
روش خواباندن شاخه:
شاخه از بدنه درخت اصلی کنده نمی‌شود و در همان وضعیت به زیر خاک هدایت می‌گردد. آن گاه بعد از گذشت مدتی، شاخه منحرف شده ریشه می‌دهد و زندگی خود را از سر می گیرد. وقتی که گیاه یک ساله شد، دوباره قسمت بیشتری از آن در خاک نهان می‌گردد. این کار تا زمانی که فاصله گیاه کاشته شده با درخت اصلی به حد مطلوب برسد، ادامه می یابد. در نهایت بعد از به اندازه شدن این فاصله از درخت اصلی انجیر قطع و مستقل می‌گردد.
تکثیر انجیر با استفاده از پیوند زدن:
برای تولید انجیرهای مختلف مانند شاه انجیر، انجیر نوع سیاه، متی، سبز و بر از پیوند استفاده می شود. زمان مناسب برای پیوند درخت انجیر اردیبهشت و روش مناسب انتخاب شده برای پیوند روش لوله‌ای است.
نکاتی برای کاشت درخت انجیر:
در فصول رویش گیاه (بهار و تابستان) باید کوددهی را به شکل مایع انجام دهید. این کوددهی در فصل بهار و تابستان هفته ای یک بار انجام می شود. مخصوصاً زمانی که درخت دارای میوه شده است.
بهتر است برای انجام کوددهی زمان مشخصی در هفته را تعیین کنید اما در میزان و دفعات کوددهی برای رشد درخت انجیر زیاده روی نکنید. چون در این صورت مشکلات زیادی را برای درخت به دنبال خواهد داشت.
زمان برداشت میوه انجیر را با دست خود تعیین کنید. وقتی که انجیر به اندازه کافی نرم شده باشد، یعنی رسیده و آماده چیدن است.
برای جلوگیری از حملات پرندگان به انجیرها، حفاظ مناسبی حول درخت انجیر ایجاد کنید.
منابع: پوپونیک، نوکاریز، انجیران
مطالب مرتبط
برچسب ها: انواع انجیر و روش کاشت، نگهداری و تکثیر درخت انجیر
، روش تکثیر درخت انجیر
، بیماری‌های درخت انجیر
، آفات درخت انجیر
، فاصله کاشت درختان انجیر
، کود درخت انجیر
، هرس پاییزه انجیر
، هرس درخت انجیر
، آبیاری درخت انجیر
، خاک درخت انجیر
، شرایط محیطی رشد درخت انجیر
، انجیر میشن
، انجیر کینگ
، انجیر کادوتا
، انجیر کلسته
، نجیر کالی‌میرنا
، انجیر قهوه‌ای
، انجیر آدریاتیک
، انواع مختلف انجیر
، عصراسلام
X Share
نظر شما
به روایت مذهبی ها
نظرسنجی
کرونا چه خواهد شد؟
آخرین اخبار
پربازدیدترین
خبری-تحلیلی
اخلاق و عرفان
سیره علی بن ابیطالب(ع)
سیره رسول الله(ص)
تاریخ صدر اسلام
تاریخ معاصر
زمین
سلامت و تغذیه
نماز و احکام
کتاب و ادبیات
نظامی
کمپر و ون لایف
شیطان و گناهان
روشنفکری دینی
مرگ
آخرالزمان