صحرای بزرگ آفریقا بزرگترین صحرای گرم جهان در شمال آفریقا با مساحت ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار کیلومتر مربع و قدمتی معادل دو و نیم میلیون سال واقع شدهاست.

عصراسلام: در کشور چاد، وسط صحرای آفریقا جایی هست به اسم چاله بودله (Bodélé depression). این ناحیه دره مانند میلیونها سال پیش یک دریاچه بوده است. هرساله از اواسط پاییز تا اوایل بهار تقریبا صد روز طوفان و گردوغباره که خاک این منطقه رو برمیداره میبره کجا...؟ حدس بزنید.
در سال ۲۰۰۶ پژوهشی منتشر شد که نشون میداد ۵۰ درصد غبارهای حاوی مواد معدنی مورد نیاز جنگلهای آمازون از چاله بودله میاد. درواقع منشأ بخش اعظم غبارهای بارور کننده جنگل از صحرای بزرگ آفریقاست که خب بیشتر از نصفش مال همون دره است.
میکروارگانیسمهایی که سالها پیش در دریایی که الان تبدیل شده به صحرای غربی آفریقا زندگی میکردند، باعث شدند که خاک اون ناحیه غنی از مواد معدنی باشد. هرساله حدود ۱۸۲ میلیون تن خاک از این ناحیه براثر طوفانهای شنی جابجا میشود.
این غبار علاوه بر جنگل، پلانکتونهای اقیانوس رو هم تغذیه میکند. پدیده درخشش پلانکتونی که باتجمع پلانکتونها حول منبع غذایی شکل میگیرد. مکانیزم آبوهوایی زمین خیلی پیچیدهست و امکان ندارد که ما بتوانیم ازجزئیاتش سردربیاوریم.
مثلا وقتی که صحبت از گرمایش جهانی میشود، صرفا میتوانیم بگوییم میانگین دمای کره زمین بالا میرود. ولی اینکه دقیقا چه تاثیری روی یک ناحیه مشخص از زمین میگذارد، نه تنها در بلندمدت، که در کوتاه مدتش هم قابل پیشبینی نیست. دلیلش همین پیچیدگیها و درهمتنیدگی عوامل مختلف است.
فارغ از این مسائل، میدانم که کویر لوت و کویر مرکزی ما هم قبلا دریا بودند و خاکشان سرشار از مواد معدنی است. احتمالا طوفانهای شن این نواحی هم تاثیر مشابهی در جای دیگری داشته باشد.
بالتازار