عملیات بانکداری بدون ربا

در مورد بحث حلال و حرامی وام خیلی سوال هست. اگر به دفتر مرجع هم زنگ بزنید میگن "اگر مطابق عقود اسلامی باشد اشکال ندارد" و عموما مردم نمی.فهمند این یعنی چی!

عصراسلام: در این مطلب سعی می‌کنم ساده و مثال براتون توضیح بدم یعنی چی!‏

اول ما باید بدونیم "ربا" چیست؟ اونچه که به عنوان "ربا" شناخته میشه عموما "ربای قرضی" هست. شخصی به شما پول یا مالی رو "قرض" میده بعد بیشترش رو از شما میخواد، "قرض" از عقود صحیح اسلامی هست، به این معنی که خدا گفته من قرض دادن و گرفتن رو مشروع میدونم اما زیاده اش رو درست نمیدونم.

‏

با دو مفهوم آشنا شدیم:

"قرض" که یکی از عقود اسلامی و مشروع است.

"ربای قرضی" که زیاده گرفتن از قرضه و مشروع نیست.

حالا آیا بانک‌ها وامی میدن که بیشترش رو ازمون پس میگیرن ربای قرضیه؟ جواب اینه که دهه شصت چیزی اومد بنام بانکداری بدون ربا. به بانک‌ها گفتن "وام" رو بعنوان "قرض" به مردم ندهید. چون اگر بعنوان قرض بدهید و زیاده بگیرید حرام است، به عناوین دیگه بدهید تا حرام نباشد. مانند "جعاله" "شرکت" "بیع نسیه" و اینها. این سه تا "قرض" نیستند.

سایر عقود اسلامی هستند که مثل قرض مشروع‌اند:

شرکت چیست؟

فرض کنید من میخوام خانه بخرم. ۴۰۰ میلیون هم پول دارم اما خانه ۷۵۰ میلیون است. در اینجا که ۳۵۰ میلیون کم دارم میرم سراغ یک شخص یا بانک مثلا، اون شخص میگه من توی "خرید منزل" باهات شریک میشم، ۴۰۰ میلیون را خودت بده ۳۵۰ میلیون را من میدهم‌. چهار دنگ خونه مال تو، دو دنگ خونه مال من. توی سند هم ثبت میشه. و من این دو دنگ رو بهت می فروشم منتهی ۶۰۰ تومن بصورت قسطی‏.

در اینجا دیگه اون شخص یا بانک به ما پول قرض نداده

بلکه اومده شریک شده توی خونه، و بعد سهم شراکتش رو به ما بصورت قسطی به مبلغی که دلش خواسته فروخته است.

اینجا رو دیگه نمیشه گفت ربا چون قرض و زیاده قرض نیست

به این میگن "شرکت" و وامی که بانک ها بعنوان "شرکت" میدن دیگه ربا نیست‏.

از عقود اسلامی که مثل "قرض" و "شرکت" مشروع است "جُعاله" است.

جعاله چیست؟

شما میری سراغ شخص یا بانک میگید خانه‌ی ما تعمیر میخواد، زحمتش با شما. شخص یا بانک هم میگه باشه میاد ده میلیون برای خونه شما خرج میکند. حالا یا خودش، یا شما رو وکیل میکنه با این ده میلیون بسازید که بهش میگن "جعاله ثانویه"‏.

بعد شخص یا بانک میاد میگه خب ما کارمون رو انجام دادیم

بی زحمت ۱۵ میلیون قسطی بریز بحساب مون. اینجا هم دیگه قرض و زیاده‌ی قرض نیست. گرفتن پول در ازای انجام خدمات است که بهش میگن "جعاله".

عقد بعدی "بیع اقساطی" هست.

بیع اقساطی چیست؟

شما میری سراغ شخص یا بانک میگی میخوام ماشین بخرم پول هم ندارم‏. شخص یا بانک میگه اشکالی نداره من می‌خرم، ۵۰ میلیون میده و شما یه پراید می‌خرید اما بنام شما نیست! به نام شخص یا بانک است. بعد شخص یا بانک میگه این ماشین که بنام منه میگه بهت می فروشم ۷۰ میلیون قسطی

اینجا هم دیگه "قرض" و زیاده قرض مطرح نیست، عقد "بیع اقساطی" هست‏.

عقود دیگری هم وجود دارد که فکر میکنم ذکر این چند تا مطلوب دستتون داد.

اما مطلب مهم دیگر اینکه بعضا ما و بانک کاری می‌کنیم که این عقود اسلامی باطل میشه. مثلا وقتی ما میریم سراغ شخص یا بانک برای "وام جعاله تعمیر ساختمان" نمیشه اون پول را برمی‌داریم باهاش جهیزیه بخریم‏، این پول که قرض نیست، قرارداد بستیم که خونه تعمیر بشه و مثلا به ما وکالت دادن با فلان قدر پول این خونه رو از طرف شون بسازیم.

وقتی اون پول رو برمی‌داریم میریم جهیزیه می‌خریم یا کار دیگه می‌کنیم اشکال داره و مخالف قرارداد و عقده و تصرفمون در اون پول مشکل داره‏. یا بانک برمیداره قرارداد صوری می بنده. بعنوان مثال قرارداد باید "شرکت" باشه و خب این حساب و کتاب داره. مالِ شرکت، سهم شراکت، همه چیز باید مشخص باشه. اما بدون تعیین اینا صرفا صد میلیون بده و بگه کار ندارم من دویست پس می گیرم! اینجا هم باطله و اسم این دیگه "شرکت" نیست‏.

اینا که همه گفتیم رو میگن "بانکداری بدون ربا"، در دهه شصت ابلاغ شد برای اینکه وام رو شرعی کنه. اما "بانکداری اسلامی" کلا یه چیز دیگر است. یه چیز عظیم و متفاوت از بانکهای موجود و بانک‌های دنیاست که فکر میکنم فقط بعد از ظهور محقق میشه. اون موقع شاید دیگه اسمش بانک هم نباشه.

مصطفی

مطالب مرتبط

Stumble Upon Delicious

Cloob Digg

نظر شما

به روایت مذهبی ها

آخرین اخبار


	بله

	خیر