طی چند روز گذشته در ساختمان محل سکونت ما دو سه خانواده عزادار شدند. یکی از خانمهای همسایه مرحوم شد و از طرف دیگر، پدر یکی از ساکنان هم به رحمت خدا رفت
. امروز که وارد مجتمع میشدم، دم در به در و دیوار بنر و پلاکارد و پوستر و ... نصب شده بود. از طرف دایی جان، از طرف همکاران (تسلیت به همسر مرحومه)، از طرف هیئت مدیره ساختمان و ...
خلاصه، انشاالله که شادی شما باشد، ماتمکدهای شده مجتمع ما.
با خود فکر میکردم ما انسانها گاه کارهایی میکنیم بدون اینکه به آن بیندیشیم. یا اصلا ببینیم ضرورتی دارد یا نه. سنتهایی به وجود میآوریم که اگر به آن فکر کنیم و اگر بخواهیم عقل را داور کنیم شاید به این نتیجه برسیم که بهتر است از آن دست برداریم.
یکی همین سنت یا بهتر بگوییم ابداع و ابتکار بنر و پلاکارد زدن.
اینکه گفتم ابداع و ابتکار چون چند دهه پیش چنین سنتی وجود نداشت. یک دفعه نمیدانم از کجا سربرآورد؟ برای همین بهتر است به آن ابداع بگوییم.
البته اگر بخواهیم سابقه را شناسایی کنیم، باید به زمان جنگ در دهه شصت برگردیم. در آن زمان، برای شهدا پارچهنویسی میشد که البته با شکل کنونی تفاوت ماهوی داشت. اولا تعدد و تکثر نداشت. یکی دو پارچه از طرف مسجد محل یا بنیاد شهید نوشته و نصب میشد. ثانیا از طرف نهاد بود. شخصی نبود یا بهتر بگوییم کمتر شخصی بود.
در شکل کنونی، این تسلیت گویی یا در مواردی تبریک گویی و خوش آمدگویی و دیگر انواع گوییها، از حالت نهادی خارج شده و اصلا از محتوای اصلی تهی شده و به یک خودنمایی تبدیل شده است. مثل این است که روی یک خودرو بلندگو نصب کنیم و در محل جار بزنیم که ما درگذشت فلانی را به فرزندانش و ... تسلیت میگوییم.
تسلیت و تبریک و امثال این موارد امری عاطفی است. روابطی شخصی و چهره به چهره است و واقعا میتواند تسلابخش باشد. بنر و پلاکارد، این ویژگی را ندارد.
جامعه بیمار ما نیز مزید علت شده است. هرقدر چاپلوسی و ریا بورزی نزد رئیس محبوبیت بیشتری خواهی داشت. بخشی از این موارد هم، و نه همه، با این هدف صورت میگیرد و باعث تشدید این امر میشود.
البته بنرها تنها به تسلیت خلاصه نمیشود. انواع مناسبتها روز به روز در حال اضافه شدن است. تبریک تولد، برنده شدن در بانک، فارغ التحصیلی، ارتقای شغلی، سفر کربلا و حج، موفقیتهای ورزشی، احیانا ختنهسوران عضو کوچک و جدید خانواده، و...
خوب است در این باره بازنگری کنیم. بدانیم اگر بنر نزنیم ایرادی ندارد. به صاحب عزا حضوری تسلیت بگوییم، خاصیتی بیشتر دارد و لازم نیست بنر هم اضافه کنیم.
علی مرشدی زاده